Argazkia: Labayru Fundazioa
alto -ta Es
1 adv. A mucha altura
altu, gora.
Has colocado ese cuadro demasiado alto: Altuegi ipini dozu koadru hori. (bizk)
2 adv. En voz alta
ozen[ki(ro)], gora, zoli, gogor[ki(ro)] (fuerte).
Habla más alto que no te oigo: Zoliago eidazu berba, ez deutsut eta entzuten. (bizk)
3 adj. Elevado
garai, altu, gora, goitu, jagi, jaiki.
El Aneto es el monte más alto de los Pirineos: Aneto Piriniotako mendirik garaiena da.
4 adj. Que tiene gran estatura
altu, luze, alta (sólo fem.); alto y esbelto lirain, lerden, tantai, segail, zarden/zardai; alto y desgarbado kankailu, ganbelu/gamelu, gangala (sólo fem.), kaskail, tauki.
Es alta y muy delgada, igual que su madre: Altea eta argal-argala da, amaren bardina. (bizk)
5 adj. Ref. al dolor, fiebre, etc., muy intenso
handi, altu.
Tiene una fiebre muy alta y lo vamos a llevar al hospital: Sukar handia dauka eta ospitalera eramango dugu. (bat)
6 adj. Ref. a geografía, de arriba
garai, goi-*.
Alta Navarra: Nafarroa Garaia, Goi Nafarroa.
Comarca alta de Gipuzkoa: Goierri.
La cruz está en el alto del monte: Mendiaren goikaldean dago kurutzea. (bizk)
7 adj. Excelente
bikain, apart(eko), on(-on), itzel(ezko), alazoko, goi(ko) (superior).
Ha aprobado el examen con una nota muy alta: Azterketa emaitza on-onarekin gainditu du. (bat)
8 adj. Ref. al río, crecido
handi, altzau(ta)/altxatu(ta), hazi(ta), gainditu(ta), ur askoko (caudaloso); // sólo [adv.] ga(i)nezka/gainezka.
No podremos cruzar el río si llega con las aguas altas: Ezin izango gara errekaz bestaldera joan, urak altzauta badagoz. (bizk)
9 adj. Ref. al mar, alborotado
bizi, handi, zakar, harro, haserre.
Hoy hay mar alta en el Cantábrico: Kantauriko ura gaur zakar dago.
10 adj. Ref. a períodos de tiempo, lejano
goi-; anterior aurreneko, lehenengo/lehen(engo), hasierako, arinagoko.
Alta Edad Media: Goi Erdi Aroa.
11 s.m. Elevación
ga(i)ne/gain (tb. en composición), ga(i)nekalde/gainalde, goi(tsu), altu, goikalde/goialde, garai, goiti; cumbre tontor, gailur, punta, altakur, buru (tb. en composición).
Desde lo alto de esta colina se puede ver el mar: Muino honen gainaldetik itsasoa ikus daiteke. (bat)
sin altura