Labayru Hiztegia

Apur bategaitik bihotz-koilareak be urten egiten deust, hain izan da handia hartu dodan sustua!: ¡Casi se me sale el corazón del susto tan grande que me he llevado! (bizk)

bihotz-zabal

bihotz-zabal

1adj.

generoso -sa, bondadoso -sa, magnánimo -ma.

Bihotz-zabalak ez dau uste besteak bihotz txarreko diranik.

sin eskuzabal, emonkor (bizk)/emankor (bat)

bihotza erdiratu

bihotza erdiratu

1ad. lok., ad. jako, ad. deutso

romper, partir el corazón.

Esker gaiztoko hitzek bihotza erdiratu zioten: Las palabras desagradecidas le partieron el corazón. (bat)

sin bihotzak erditik egin

bihotza eroan/eraman

bihotza eroan/eraman

1ad. lok., ad. deutso

abatir, causar gran pena.

Jentea goseak hilik ikusteak eroaten deust niri bihotza: Me causa gran pena ver a la gente morirse de hambre. (bizk)

bihotza euki/eduki

bihotza euki/eduki

1ad. lok., ad. dau

tener valor, tener coraje.

Ez daukie bihotzik txarto egina autortzeko: No tienen valor para admitir su fallo. (bizk)

sin bihotz izan

bihotza galdu

bihotza galdu

1ad. lok., ad. dau

descorazonarse, perder la esperanza.

Egin ahalak egizuz bihotza galdu aurretik: Haz lo posible antes de perder la esperanza. (bizk)

bihotza hausi/hautsi

bihotza hausi/hautsi

1ad. lok., ad. deutso

abatir, causar gran pena.

Lagunaren heriotzak bihotza hautsi dio: La muerte de su amigo le ha causado gran pena. (bat)

sin barrua hausi/hautsi, zarbaildu

bihotza hil

bihotza hil

1ad. lok., ad. jako, ad. deutso

descorazonar(se), (hacer) perder la esperanza.

Horrexek hil deust bihotza, ba!: ¡Es eso lo que me ha hecho perder la esperanza! (bizk)

bihotza kendu

bihotza kendu

1ad. lok., ad. dau

descorazonar, perder la esperanza.

bihotza lo euki/eduki

bihotza lo euki/eduki

1ad. lok., ad. dau

estar somnoliento, estar medio dormido, estar semidormido.

Aspalditxo altxatu naiz ohetik, baina bihotza lo daukat oraindik: Hace un buen rato que me he levantado de la cama, pero todavía estoy medio dormida. (bat)

Gizajea! Bihotza lo dauka oindino eta hobe altzoan hartzen badozu: ¡Pobre! Todavía está somnolienta y mejor si la coges en tu regazo. (bizk)

bihotza opildu

bihotza opildu

1ad. lok., ad. jako, ad. deutso

afligir(se) mucho, entristecer(se).

bihotza zabaldu

bihotza zabaldu

1ad. lok., ad. jako

llenarse de alegría; abrírsele el cielo a uno.

Bihotza zabaldu egiten jako gazteriari uda partean, erromerian ibiliko dirala-ta, parau be egin barik: Los jóvenes se llenan de alegría en verano, pensando en ir de romería en romería, sin parar. (bizk)

bihotzak erditik egin

bihotzak erditik egin

1ad. lok., ad. deutso

romper, partir el corazón.

Horreek berbak entzukeran, bihotzak erditik egiten deust: Al oír esas palabras se me rompe el corazón. (bizk)

sin bihotza erdiratu

bihotzean ikutu/ukitu

bihotzean ikutu/ukitu

1ad. lok., ad. dau

conmover, emocionar.

Bere egoerea azaldu ebanean, bihotzean ikutu euskun: Cuando explicó su situación, nos conmovió. (bizk)

sin hunkitu

bihotzeko min

bihotzeko min

1iz.

mal de corazón.

Ohean dago, bihotzeko minez.

2iz.

epilepsia.

sin bihozmin, aldien

3iz.

aflicción.

Ez dago gaixorik, baina bihotzeko minen bat ez ete dauen nago.

sin bihotzondoko

(bihotz-)bihotzetik

(bihotz-)bihotzetik

1adlag.

de corazón, de todo corazón; verdaderamente.

Damu dot bihotz-bihotzetik (bizk)

Bihotzetik maite dot.

(bihotz-)bihotzez

(bihotz-)bihotzez

1adlag., adb. lok.

de corazón, de todo corazón; verdaderamente.

Bihotz-bihotzez maite dodaz neure umeak.

Bihotzez emoten deutsudaz eskerrak.