Argazkia: Labayru Fundazioa
emon (bizk) eman (bat) Eu
1 ad. trink., ad. dau
Sarritan -(r)i osagarriagaz.
Emon eiozu ostikada bat, ea alde egiten dauen: Dale una patada, a ver si se va. (bizk)
Barreak emon deutso isiltasunaren erdian: Le ha dado la risa en medio del silencio. (bizk)
Briskan zeu zara emoten oraingoan: Tú eres el siguiente en dar las cartas en la brisca. (bizk)
Jakin badaki, neuk emon deutsat errekadua eta: Saber lo sabe, porque yo le he dado el recado. (bizk)
Odola be emongo leuskizu hak, eskatu ezkero: Aquel te daría hasta su sangre si se la pidieras. (bizk)
esr Aramaio, dauenak ez lemaio. (RS 284) (Itzulp. A Aramaio, quien la tiene no la daría)
2 ad. dau
Horrek kanpotarra emoten dau: Ese parece extranjero. (bizk)
Ez dau emoten hainbeste urte: No aparenta tantos años.
Jantzi barriagaz gazteago emoten dozu: El vestido nuevo te hace más joven.
sin irudi
3 ad. dau
ceder, dar de sí. Ref. a ropa, telas, etc.
Nire jerse gorriak emon egin dau garbitukeran: Mi jersey rojo se ha cedido al lavarlo. (bizk)
Erosi nituanean estu neukazan oinetakook, baina orain ondo emonda dagoz ba!: Cuando compré los zapatos me quedaban justos, ¡pero ahora han dado mucho de sí! (bizk)
4 ad. dau
pasar, dedicar, emplear tiempo.
Zenbat ordu emon dozu behar horretan?: ¿Cuántas horas le has dedicado a ese trabajo? (bizk)
Ordu bi emon dodaz gaurko eskulana egiten: He pasado dos horas haciendo la manualidad de hoy. (bizk)
Egunaren orduak ezin emonda nago ospitalean: Me cuesta pasar las horas en el hospital. (bizk)
sin egin, eroan (bizk)/eraman (bat), jardun, igaro
5 ad. deutso
entregarse a, echarse a, ponerse a. Ref. al inicio de una acción.
Negarrari emon deutso: Se ha echado a llorar. (bizk)
Barreari emon deutso: Le ha dado la risa. (bizk)
Ihesari emon eutsien: Se dieron a la fuga. (bizk)
Arinari emon deiogun: Vamos a echar correr. (bizk)
Edanari emon eutsan: Le dio a la bebida. (bizk)
sin hasi
6 ad. dau
Emon daigun ez zarela zu lapurra, zein da orduan?: Supongamos que tú no eres el ladrón, ¿quién es entonces? (bizk)
7 ad. dau
Noz emongo dabe pelikula hori telebisinotik?: ¿Cuándo van a emitir esa película por televisión? (bizk)
8 ad. da, ad. dau
poner. Ref. al tiempo atmosférico.
Eguraldi txarrak emonda, etxera doa jentea: Con mal tiempo, la gente se va a casa. (bizk)
Edurrak bidean emon eustan: Me pilló la nieve por el camino. (bizk)
9 ad. dau
Aurrean -tzat osagarria dauela.
Nire beharra ontzat emon ez badabe be, ni neu pozik nago: Aunque no hayan dado mi trabajo por bueno, yo estoy contenta. (bizk)
sin hartu, jo, euki (bizk)/eduki (bat), eretxi (bizk)/iritzi (bat), etsi
10 ad. dau
estar orientado, estar en dirección a.
Etxeak kalera emoten dauenez, zarata handia egoten da: Como la casa está orientada hacia la calle, suele haber mucho ruido. (bizk)
Honek etxeonek afruntura emoten dau: Las tempestades de viento fuerte y lluvia le dan de lleno a esta casa. (bizk)
11 ad. dau
Dendea itxi egin beharko dogu, ez dau-eta gatzetakorik bere emoten: Vamos a tener que cerrar la tienda porque no da para nada. (bizk)
12 ad. dau
sentar, quedar. Frec. ref. a la ropa.
ondo, ederto, txarto... lako adberbioakaz.
Jantzi horren aldean honek ondo emoten deutsu: A diferencia de ese, esta ropa te sienta bien. (bizk)
Horrek koloreorrek ez dau bape ondo emoten beste honegaz: Ese color no queda nada bien con este otro. (bizk)
Baltzak txarto emoten deutso arpegira: El negro no le sienta bien. (bizk)
13 ad. dau
ser apropiado, encajar.
ondo, polito, txarto, motz... lako adberbioakaz.
Jentearen aurrean holan berba egiteak motz emoten dau: Hablar así delante de la gente no es apropiado. (bizk)
14 iz.
donativo, lo que se da, lo dado.
Emon eskas honegaz zer egin leiteke?: ¿Con este pequeño donativo qué se puede hacer? (bizk)
esr Esana bat, emona bi; esanagaz konformau hadi.
15 iz.
multitud, gran cantidad.
sin pilo (bizk)/pila (bat)
16 ad. dau
darse a.
Aurrean -ra osagarria dauela.
Beharretik bota eben igaz eta ordurik hona bizimodu txarrera emonda dago: El año pasado le echaron del trabajo y desde entonces se ha dado a la mala vida. (bizk)
Baina, baina, zertara emon deutso gizon horreri aspaldian?: Pero, pero, ¿qué le ha dado a ese hombre últimamente? (bizk)
17 ad. lok., ad. deutso
comenzar a.
-(r)i osagarriagaz.
sin ekin, heldu
18 ad. dau
Euskeraz emon eustazan ingelesezko adibideak: Me tradujo al euskera los ejemplos que estaban en inglés. (bizk)
19 ad. dau
tener el aspecto físico de, parecerse a.
Aurrean -ra osagarria dauela.
Aitatara emon dabe seme biak: Los dos hijos se parecen a su padre. (bizk)
Arpegia behintzat amamarena dauka, amamagana emon dau: La cara por lo menos es de su abuela, se parece a su abuela. (bizk)
20 ad. dau
Sarritan -(r)i edo -ra osagarriagaz.
Zanbedarrak emon eustazan zantiratua osatzeko: Me dio llantenes para curar el esguince. (bizk)
21 ad. dau Kirol.
pasar, entregar, hacer un pase.