Euskera
Gaztelania
Labayru Hiztegia
LABAYRU
HIZTEGIA
HIZTEGI
FRASEOLOGIKOA
Eu
Es
Eu
Es
Es
Eu
Argazkia: Labayru Fundazioa
Iruzkinak eta proposamenak
hagin
Eu
1
iz.
diente
.
Ahoko bat emon eta hagin guztiak lurrera.
esr
Haginak hurrago ahaideak baino
:
Antes son mis dientes que mis parientes.
esr
Zure ama baino nahiago hagineko mina
:
Tu madre es peor que un dolor de muelas.
esr
Ogi gogorrari, hagin zorrotza
:
A buen hambre no hay pan duro.
(RS 539)
sin
hortz
,
ahoko
2
iz.
Anat.
muela
,
(diente)
molar
.
Hortz-haginak
:
Dientes y muelas.
Haginetako minaz begirik ez dut bildu gau osoan.
sin
matrailagin
,
albagin
,
bazterreko hagin
,
ahoko
3
iz.
(pl.)
dentadura
.
Haginai eskerrak jakin dabe norena dan gorpua.
sin
hortz
,
hortz-hagin
4
iz.
mella en el corte de un instrumento
.
Azkorea zorroztu behar da, haginez beteta dago eta.
Landa harritsuetan erabilita egin zaio segari hagin pila.
sin
akats
5
iz.
Itsas.
soporte de las perchas en la pesca a cacea
.
6
iz.
Bot.
(Taxus baccata)
tejo
.
Baso honetako habe nagusiak honeek dozuez: haretxa, artea, ametza, haltza eta hagina.
Horri loturiko hiztegi-sarrerak
hagin artean berba egin
hagin
artean berba egin
1
ad. lok.
,
ad. dau
hablar entre dientes
.
Ez deutsat ezer ulertzen, hagin artean egiten dau berba eta
:
Habla entre dientes y no le entiendo nada.
(bizk)
hagin barik gelditu | lotu
hagin
barik gelditu | lotu
1
ad. lok.
,
ad. da
desdentarse
,
quedarse sin dientes
.
hagin-handi
hagin
-handi
1
adj.
dentudo -da
.
hagin-hotsean
hagin
-hotsean
1
adb. lok.
(adkor.)
comiendo sin parar
.
Mahaian jatekoa zenbat-gura eta danak hagin hotsean!
:
En la mesa hay tanta comida como se quiera, y ¡todos comiendo sin parar!
(bizk)
hagin-karraskada
hagin
-karraskada
1
iz.
crujido de dientes
.
Han bai izango dala negarra eta hagin-karraskadea!
(bizk)
sin
hagin-karraskots
,
hortz-karraska
,
hortz-karraskots
,
kirrizkada
,
kirri
hagin-karraskots
hagin
-karraskots
1
iz.
crujido de dientes
.
Marrazki bizidunetako mamuaren hagin-karraskotsak bildurra emoten euskun txikitan.
(bizk)
sin
kirrizkada
,
kirri
hagina atera
hagin
a atera
1
ad. lok.
,
ad. dau
sacar una muela o un diente
.
hagina jausi
hagin
a jausi
1
ad. lok.
,
ad. da
,
ad. jako
caérsele una muela o un diente
.
haginak alatu
hagin
ak alatu
1
ad. lok.
,
ad. jako
producir o dar dentera
.
sin
kauskitu
,
koskitu
,
hozkitu
,
klauskildu
haginak apurtu beharrean
hagin
ak apurtu beharrean
1
adb. lok.
(kolok.)
a todo correr
,
a toda velocidad
,
a la carrera
.
Belu egin jako eta autobusa hartzeko haginak apurtu beharrean ibili da
:
Se le ha hecho tarde y ha tenido que andar a todo correr para coger el autobús.
(bizk)
sin
musturrak apurtu beharrean
(bizk)
/
muturrak apurtu beharrean
(bat)
,
arrapaladan
haginak bardindu/berdindu
hagin
ak bardindu/berdindu
1
ad. lok.
,
ad. jako
(irud.)
madurar
,
hacerse mayor
,
adquirir madurez
.
Haginak bardindu jakoz eta badaki ona eta txarra zer dan
:
Se ha hecho mayor y ya sabe diferenciar entre lo bueno y lo malo.
(bizk)
Horrek haginak berdinduta ditu eta ez diozu ziria erraz sartuko
:
Es una persona madura y no le vas a engañar fácilmente.
(bat)
sin
hazi
,
heldu
,
kaskondu
,
mutildu
,
neskatotu
,
emakumetu
haginak erakutsi
hagin
ak erakutsi
1
ad. lok.
,
ad. deutso
(irud.)
enseñar los dientes
,
enfrentarse
,
amenazar
.
Amorruz beterik erakutsi eutsazan haginak
:
Se enfrentó a él con toda su rabia.
(bizk)
Erakutsi eiozuz haginak baten eta ez deutsu gehiagotan burla egingo
:
Enséñale los dientes una vez y no volverá a burlarse de ti.
(bizk)
sin
hortzak erakutsi
,
aurre egin
haginak gogor euki/eduki
hagin
ak gogor euki/eduki
1
ad. lok.
,
ad. dau
estar en buena situación
.
Gralm. ref. a la situación económica o a cuestiones legales.
Haginak gogor daukaz eta berak erosi dau etxea azkenean
:
Económicamente está en buena situación y al final él mismo ha comprado la casa.
(bizk)
haginak lauskitu
hagin
ak lauskitu
1
ad. lok.
,
ad. jako
,
ad. dau
producir o dar dentera
.
Sagarrak ikusi be ezin dodaz egin, ze haginak lauskitzen jataz
:
No puedo ni ver las manzanas porque me dan dentera.
(bizk)
hagineko | haginetako min
hagin
eko |
hagin
etako min
1
iz.
dolor de muelas
.
Haginetako mina dauka umeak.
haginetako eskubila/eskuila
hagin
etako eskubila/eskuila
1
iz.
cepillo de dientes
.
haginetako hari
hagin
etako hari
1
iz.
hilo dental
.
sin
hortzetako hari
haginetako pasta
hagin
etako pasta
1
iz.
pasta de dientes
,
dentífrico
.
haginka
hagin
ka
1
adb.
mordiendo
,
a dentelladas
.
sin
usigika
(bizk)
/
ausikika
(bat)
,
hozka
,
musturka
(bizk)
/
muturka
(bat)
haginka egin
hagin
ka egin
1
ad. lok.
,
ad. dau
morder
.
Haginka egin deust txakur zital horrek
:
Ese maldito perro me ha mordido.
(bizk)
sin
usigi egin
(bizk)
/
ausiki egin
(bat)
,
kausk egin
,
hozka egin
,
oratu
bazterreko hagin
bazterreko
hagin
1
iz.
Anat.
muela
,
(diente)
molar
.
Bart euki nebazan ahoko minak! Bazterreko haginok ez daukadaz, ez, santu.
sin
matrailagin
,
albagin
,
hagin
,
ahoko