Argazkia: Labayru Fundazioa
joan Eu
1 ad. trink., ad. da
Uretan joan zen iturrira: Se fue a la fuente por agua. (bat)
Oinez joaten gara etxera: Solemos ir andando a casa.
Emaztea joan zaio eta orain bakarrik dago: Se le ha marchado la mujer y ahora está solo. (bat)
Umezaroa joan jaku eta ez jaku barriz etorriko: Se nos ha ido la niñez y no volverá. (bizk)
Amamaren etxera ginoiazala, bidera urten euskun: Cuando íbamos a casa de la abuela, nos salió al camino. (bizk)
esr Joana joan, kearena: Se fue como el viento.
2 ad. trink., ad. da
transcurrir el tiempo.
Joan dan urtean jazo zan hori: Eso ocurrió el año pasado. (bizk)
Urteak joan ahala hazi egin da heldutasunean: Con el paso de los años ha madurado.
sin pasau/pasatu, igaro (bizk)/iragan (bat)
3 ad. trink., ad. da
empezar, estar comenzando cierta acción.
Aurrean -t(z)en edo -(e)z osagarria dauela.
Gaua helduz zihoan: Comenzaba a anochecer. (bat)
Euskara indarra hartzen doa: El euskera va ganando fuerza. (bat)
sin hasi
4 ad. trink., ad. da
ir a hacer algo, disponerse, estar a punto de suceder algo.
Aurrean -t(z)era edo -t(z)en osagarria dauela.
Abiatzera goaz: Vamos a partir. (bat)
Liburua erosten doa: Va a comprar el libro. (bizk)
Parkamena eskatzen noako: Voy a pedirle perdón. (bizk)
Suhiltzaileei deitzera zihoala heldu ziren: Llegaron cuando iba a llamar a los bomberos. (bat)
5 ad. trink., ad. da
Aurrean aditz iragangaitz zein iragankorreko partizipioa dauela.
Gatx guztien sustraia alperkeria izan doa: El origen de todos los males suele ser la vagancia. (bizk)
Zelangoa dan bizitzea, halangoa izan doa heriotzea (P. A. Añibarro)
esr Urre-gakoaz ate guziak ireki doaz: Llave de oro abre todas las puertas. (A. Oihenart, Prov. 466)
sin eroan (bizk)/eraman (bat)
6 ad. trink., ad. jako
Lan hori nori joako, orduan?: ¿Entonces, a quién le corresponde ese trabajo? (bizk)
Guri barik zeuri joatzu ardura hori: Esa responsabilidad no nos concierne, te corresponde a ti. (bizk)
Hori ez joatzu zuri: Eso no te incumbe. (bizk)
Zuri zer joatzu hori etorri ezta be?: ¿A ti que te importa que no haya venido? (bizk)
sin egon, tocar
7 ad. dau
Joan ezazu hori hortik: Llévatelo de ahí. (bat)
Zama joan zuen bere etxera: Se llevó la carga a casa. (bat)
sin eroan (bizk)/eraman (bat), garraiatu
8 ad. trink., ad. da
ir, marchar las cosas.
Sarritan -(r)i osagarriagaz.
Ondo joan jakez gauzak Ameriketan: Les han ido bien las cosas en América. (bizk)
Ez joatzu ondo diruaren aldetik, baina lagunduko deutsugu: No te va bien monetariamente hablando, pero ya te ayudaremos. (bizk)
9 ad. trink., ad. da
venir, acomodarse, combinar.
Sarritan -(r)i osagarriagaz.
Ez joatzu ondo behar gehiegi egitea: No te viene bien trabajar demasiado. (bizk)
Jake hori ez doa ondo fraka horreekaz: Esa chaqueta no combina bien con esos pantalones. (bizk)
sin etorri
10 ad. trink., ad. da (eufem.)
Hamar urte da lagunik onena joan jatala: Hace diez años que se me murió mi mejor amiga. (bizk)
11 part. adj.
Aldi joana: Tiempo pasado.
Ur joana: Agua pasada.
Urte joana: Año pasado.
sin lehen, iragan
12 iz.
Odol-joana dauka: Tiene una pérdida de sangre.
Etxe honetako joanari erreparau beharko deutsagu, jakiteko non botaten dogun dirua: Tendremos que fijarnos en el gasto que tenemos en casa para saber dónde tiramos el dinero. (bizk)
sin emoi (bizk)/emai (bat)
13 iz.
Denporearen joana gelditzerik ez dago: No se puede parar el paso del tiempo. (bizk)