Argazkia: Labayru Fundazioa
meter Es
1 vb. Ingresar dinero en el banco
(bankuan) dirua sartu.
2 vb. Invertir
sartu, inbertidu/inbertitu.
3 vb. Ref. a personas, internar en un centro
sartu, eroan/eraman; en la cárcel kartzelan | espetxean sartu, kartzelara | espetxera eroan/eraman, kartzela(ra)tu, espetxeratu, giltzape(ra)tu (expr.).
4 vb. Causar o producir
egin, sortu, atera.
Meter ruido: Zaratea/zarata egin | atera.
5 vb. Acortar o estrechar una prenda de vestir
hartu, sartu.
Les voy a meter el bajo a estos pantalones: Praka hauei barrena sartu behar diet.
6 vb. (col.) Hacer comprender a fuerza de insistencia
-(r)i buruan sartu.
No hay quien me meta eso en la cabeza: Ez dago hori buruan sartuko deustanik.
7 vb. Engañar
-(r)i [ziria | ederra | zipotza | kaparra | ...] sartu, engainau/engainatu, -(r)i [iruzur | hiruzaku | marro | ...] egin, tronpatu, atzipetu, -(r)i tranpak egin.
¡Menuda bola te han metido!: Ederra sartu deutsue!
8 vb. Dar un golpe
jo, -(r)i emon/eman.
¡Métele un sopapo!: Emon egiozu zaplazteko bat!
9 vb. prnl. Provocar o molestar
ziri(ka)tu, -(r)en kontra egin, -(r)en aurka ari izan.
¡No vuelvas a meterte con mi amigo!: Ez zirikatu berriro nire laguna!
10 vb. prnl. Ref. a profesiones, entrar en ella
joan, egin.
Se ha metido fraile: Fraile joan da.
sin colocar
11 vb. prnl. Entrometerse
(tartean | erdian) sartu, eskua | surra/sudurra | musturra/muturra sartu, esku hartu, sakon sartu, behar ez dan/den lekuan sartu.
No te metas en asuntos ajenos: Ez eizu musturrik sartu inoren kontuetan.
12 vb. prnl. (col.) Consumir una droga
hartu, drogau/drogatu.
Esos chicos se meten mucha droga: Mutil horreek droga asko hartzen dabe.
13 vb. prnl. Dejarse llevar con pasión
Cuando ve películas de amor se mete en ellas: Maitasunezko pelikuletan murgildu egiten da.
14 vb. prnl. Empezar a hacer una acción sin la preparación necesaria
Todavía no estás preparada para meterte en un trabajo tan duro: Oraindik ez zaude prest hain lan gogorrean hasteko.
15 vb. prnl. Andar por algún lugar
izan, ibili, egon.
¿Dónde se habrá metido el gato?: Non ete dabil katua?
16 vb. prnl. Empeñarse u obstinarse
buruan sartu | hartu, tematu, itsutu (cegarse), setatu, akorduak emon/eman.
Se le ha metido en la cabeza que tiene que hacerlo y lo hará: Buruan sartu jako egin behar dauela, eta egin egingo dau.
17 vb., vb. prnl. Introducir
sartu, -ratu.
Onomatopeya repentinamente: saust.
Meterse en el agua: Urpe(ra)tu.
Meterse a la cama: Oheratu.
He metido la leche en la nevera: Esnea hozkailuan sartu dot.
18 vb., vb. prnl. Ref. a personas, implicar
sartu, nahastau/nahastatu, nahastu, nahasi, endredau/endredatu.
Meterse en líos: Istiluetan sartu.
19 vb., vb. prnl. Ref. a emociones, causar y sentir
-tu; // sólo [vb.] -(r)i emon/eman; sólo [vb. prnl.] hartu.
Las formas causativas se crean añadiendo a la raíz verbal -arazo/-arazi y eragin al participio.
Se disfrazó de Tartalo para meter miedo a los niños: Haurrak izutzeko, Tartalo mozorrotu zen; Tartalo jantzi zan umeei bildurtu eragiteko.
¡Menudo susto me he metido!: Sustu itzela hartu dot!
Le metieron prisa para acabar a tiempo: Prisea emon eutsien, ordurako amaitu egian.