Argazkia: Labayru Fundazioa
hundir Es
1 vb. (fig.) Vencer con razones
-(r)i gehiago | aurre egin, -(r)i ga(i)nea/gaina hartu, -(r)i nagusitu; acallar isildu, mututu, isilik itxi/utzi; avergonzar lotsatu, lotsagarri itxi/utzi.
Las formas causativas se crean añadiendo a la raíz verbal -arazo/-arazi y eragin al participio.
Amaia hundió a todos con sus argumentos: Amaiak danak isilik itxi ebazan emondako errazonamentuakaz.
2 vb., vb. prnl. Introducir
(barruraino) sartu, sakondu, barnatu, hondoratu; en líquidos murgildu, pulunpatu, urpe(ra)tu (en el agua), itsasperatu (en el mar); // sólo [vb. prnl.] hondoa jo.
Se quitó las zapatillas y hundió los pies en el barro: Zapatilak kendu eta lupetzetan sartu zituan hankak.
Dicen que un barco se ha hundido en el Mar Mediterráneo: Mediterraneo Itsasoan itsasontzi bat urperatu omen da.
3 vb., vb. prnl. Desmoronar moralmente
abaildu, gainbeheratu, adorebagatu/adoregabetu, bihozbakotu/bihozgabetu; // sólo [vb.], causar pena -(r)i bihotza hausi/hautsi | eroan/eraman; sólo [vb. prnl.] lur jo, zarbaildu; estar hundido lur jota egon, mandoak hilda egon (expr.); desanimarse gogoa | adorea galdu, -(r)i gogoa urritu | hotzitu/hoztu.
Cuando se le murió el marido, se hundió por completo: Gizona hil jakonean erabat lur jota gelditu zen.
Me hunde ver a los niños en esa situación: Umeak holako egoeran ikusteak bihotza eroaten deust.
Han perdido todos los partidos y están hundidos: Partidu guztiak galdu dabez eta mandoak hilda dagoz.
4 vb., vb. prnl. Ref. a construcciones, desplomar
lurreratu, doilortu, suntsitu (destruir); // sólo [vb.] (lurrera | behera) bota, eratsi/eraitsi, erauzi; sólo [vb. prnl.] jausi, erori, lur | behea jo.
El edificio se ha hundido a causa de un terremoto: Eraikuntza lurrera erori da lurrikara baten eraginez.
sin desplomar
5 vb., vb. prnl. Arruinar
narrutu/larrutu, kapustu; // sólo [vb.] diru barik itxi/diru(rik) gabe utzi, aldekoagaz itxi/aldekoarekin utzi, garbitu, narrugorritu/larrugorritu; sólo [vb. prnl.] hondoa | behea jo, porrot | poto egin, (dirua) galdu, diru barik lotu/diru(rik) gabe lotu, aldekoagaz/aldekoarekin lotu.
Aquel estafador hundió a más de diez familias: Harek iruzurtiak diru barik itxi ebazan hamar familiatik gora; iruzurgile hark hamar familia baino gehiago larrutu zituen.
La empresa se hundió de la noche a la mañana: Egun batetik bestera enpresak porrot egin zuen.
sin arruinar
6 vb., vb. prnl. Deformar hacia dentro
mailatu, maluskau/malaskatu, uspeldu; // sólo [vb.] konkatu, maspildu, makatu, maspil-maspil egin.
El granizo hundió el techo del coche: Abazuzeak kotxearen goiko aldea mailatu eban.