Labayru Hiztegia

LABAYRU
HIZTEGIA HIZTEGI
FRASEOLOGIKOA
Argazkia: Labayru Fundazioa
Iruzkinak eta proposamenak
mal Es
1 adv. Malamente
txarto, oker, gaizki, baragarri (ridículamente), ifrentzuz egin (como no debiera hacerse), erdipurdiz, deungaro, gaiztoki, makur.
Ese vestido te queda mal: Jantzi hori baragarri lotzen jatzu. (bizk)
Respondiste mal a la pregunta: Txarto erantzun zeuntsan itaunari. (bizk)
2 adv. Malvadamente
deungaro, gaiztoki(ro), bihurriki(ro), makur[ki(ro)], gaiztoto; a través de un acto malvado okerkeriaz, gaiztakeriaz, zitalkeriaz, (giza)txarkeriaz.
Me miró mal: Deungaro begiratu eustan. (bizk)
esr A mal o bien comer, tres veces beber: Gaiztoto edo ondo jan, hiru bider edan.
3 adv. Difícilmente
nekez, penaz, zailtasunez, bortxa, zail[ki(ro)], apenas (col.); torpemente baldarka, trakets, trakeski(ro); justamente ozta-ozta(n), justu-justu, doi-doi.
Mal vas a aprobar, estudiando tan poco: Nekez gaindituko dozu, hain gitxi ikasita. (bizk)
4 s.m. Lo que se aparta de lo lícito y honesto
gatx/gaitz, gaizki.
El bien y el mal: On-gaitzak.
5 s.m. Enfermedad o dolencia
gaixo(tasun), gatx/gaitz, eritasun, eri (tb. en composición), min; mal de -ko, -en; indisposición ondoez/ongiez, narriotasun, lokaldi, ezontsa.
Mal de corazón: Bihotzekoa, bihotzeko mina.
Mal de orina: Garnukoa/gernukoa, herriena.
Mal de estómago: Urdailena.
Mal de la piedra: Harri-gatxa/-gaitza, harriena.
Mal de ubre: Erramina.
Mal de mar: Itsasjoa.
sin enfermedad
6 s.m. Desgracia
beharreztan, zoritxar, ezbehar, zorigatx/zorigaitz, hondamen, gatx/gaitz, elorrio (penalidad), atsekabe, nahigabe.
Tened cuidado en la carretera, no sea que venga a casa un mal: Kontuz joan kaminoan, beharreztanen bat etorri ez daiten etxera! (bizk)
7
Es apócope de "malo" ante sustantivo masculino singular.
ikusi malo -la