Labayru Hiztegia

Iruzkinak eta proposamenak

nada Es: 1 adv. En absoluto

bape(re) ez/batere ez.

No estoy nada conforme con eso: Ez nago bape konforme horregaz.

: 2 pron. indef. Ninguna cosa

ezer [be(re)/ere] ez, bape(re) ez/bat ere ez, deus(ik) ez; expr zotzik [be(re)/ere] ez (frec. ref. al trabajo), traustik | garaurik | alerik | errasturik/arrastorik | fitsik | izpirik [be(re)/ere] ez, fit, txitik [be(re)] ez/txintik (ere) ez, tutik | mistik | mintxik | kinkik [be(re)/ere] ez (ninguna palabra).

No ha comido nada: Ez dau ezer be jan; ez dau bape jan.

No hemos dicho nada: Ez dugu kinkik ere esan.

No he entendido nada: Ez dot tutik bere ulertu.

No tengo nada, ni pizca: Garaurik ere ez daukat.

No ha trabajado nada: Ez dau zotzik albora mobidu.

-¿Os lo habéis comido todo? -Sí, no queda nada: -Dana jan dozue ala? -Bai, fit!

: 3 s.f. Ausencia o inexistencia

eza, ezebez/ezerez, ezdeus, deusez.

Nuestras esperanzas se redujeron a la nada: Gure itxaropenak ezerezera murriztu ziren.

Horri loturiko hiztegi-sarrerak

nada como

nada como

1 loc. conj.

-t(z)ea lakorik ez, -t(z)ea bezalakorik ez, -t(z)ea modukorik ez, -t(z)ea baino (gauza) hoberik ez.

Nada como echarse una siesta después de comer: Bazkalostean lo-kuku bat egitea lakorik ez dago. (bizk)

ez horixe, bai zera, baita zera be/baita zera ere, ezelan be ez/inola ere ez, horixe baino ez da behar, pentsau be ez/pentsatu ere ez, ezta pentsau be/ezta pentsatu ere, amesetan be ez/ametsetan ere ez, ezta amesetan be/ezta ametsetan ere, hurrik be ez/hurrik ere ez, ezta hurrik be/ezta hurrik ere.

-No voy -Nada de eso, tú vienes conmigo: -Ez noa -Baita zera ere, zu nirekin zatoz! (bat)

sin ni hablar

nada más

nada más

1 loc. adv. Ninguna cosa más

besterik ez.

No tengo nada más que hacer: Ez daukat beste zereginik.

2 loc. adv. Solamente

baino ez, besterik ez, baizik ez.

Tiene un hijo nada más: Seme bat baino ez dauka.

3 loc. adv. Inmediatamente

orduko, baizen laster/bezain laster, bezain agudo, bezain fite, [part.] + baino ez eta, [aux.]-(e)n eran, [part.] + eta atoan, [part.] + eta artez, [part.] + eta berehala, [part.] + eta hara.

Se dio cuenta nada más verlo: Ikusi orduko konturatu zan; ikusi baino ez eta konturatu zan. (bizk)

Nada más comer nos fuimos a la calle: Bazkaldu bezain laster kalera irten ginen. (bat)

por nada del mundo

por nada del mundo

1 loc. adv.

ezelan be ez/inola ere ez, ezertara be ez/ezertara ere ez, ezergaitik be ez/ezergatik ere ez, inondik (inora) be ez/inondik (inora) ere ez.

Yo no comería caracoles por nada del mundo: Nik ez neuke karakolik jango ezergaitik bere. (bizk)

No nos dejará el coche nuevo ni por nada del mundo: Inondik inora ere ez digu auto berria utziko. (bat)

antes de nada

antes de nada

1 loc. adv.

ezer baino lehen(ago), lehenengo eta behin, lehenik eta behin, ezertan hasi orduko.

Antes de nada tengo que ver el correo: Lehenengo eta behin posta ikusi behar dut. (bat)

Antes de nada quiero aclarar un par de cosas: Ezertan hasi orduko kontu pare bat argitu gura ditut.

Ante todo, quiero agradecer el apoyo incondicional recibido por mi familia: Ezer baino lehenago, eskerrak emon gura deutsedaz etxekoai, eurak izan dodaz-eta bidelagun eta euskarri nagusi beti. (bizk)

sin primero -ra

antes que nada

antes que nada

1 loc. adv.

gauza guztien gainetik, ororen gainetik, oroz gain.

Antes que nada soy madre: Ama naiz gauza guztien gainetik. (bat)

sin ante todo, por encima de todo

como si nada

como si nada

1 loc. adv. Como si no hubiese pasado nada

ezer ez dan moduan/ezer ez den moduan, ezer ez balitz lez/ezer ez balitz bezala, deusik ez balitz bezala, zeinda ezer... ez ba-..., zeinda ezer... ez ...-(e)n moduan, ezer egindako antzik barik/ezer egindako antzik gabe; ni caso kasurik be ez/kasurik ere ez.

La tuvimos gorda, y al día siguiente me hablaba como si nada: Ederra euki eta hurrengo egunean zeinda ezer pasau ez dan moduan egin eustan berba. (bizk)

Estuvo una larga temporada sin dar señales de vida y un día volvió a casa como si nada: Bizi bada ere ez genuen jakin luzaroan eta halako batean ezer egindako antzik gabe etorri zen etxera. (bat)

Mira que les tengo dicho que no toquen mis cosas. ¡Pues como si nada!: Esanda deukotset nire gauzak ikutu ez daiezan. Ba kasurik be ez! (bizk)

sin como si tal cosa

2 loc. adv. Sin esfuerzo, con facilidad

igarri barik/igarri gabe, erraz, aise.

Es capaz de levantar esa enorme piedra como si nada. ¡Vaya fuerza que tiene!: Hori harritzarra igarri gabe jasoteko gauza da, idiak beste indar du eta! (bat)

sin como si tal cosa

de la nada

de la nada

1 loc. adv.

ezebezetik/ezerezetik, hutsetik.

Salió de la nada y llegó a tener un gran éxito como cantante: Ezebezetik urten eta ospe handia irabazi eban kantaria izan zan. (bizk)

Lo sacó de la nada y le labró un buen porvenir: Hutsetik atera eta bizibide ona egokitu zion. (bat)

de nada

de nada

1 loc./fórm. Respuesta al dar las gracias

ez dago zergaitik/ez da zergatik, ez horregaitik/ez horregatik, ez dago eskerrik/ez da eskerrik, ez dago zeri/ez da zeri, ez da ezer be/ez da ezer ere, ez da gauza asko (col.).

sin no hay de qué

2 loc. adj., loc. gram.* Pequeña, insignificante

txiki, ziztrin, -txu/-txo.

¡Ha sido una broma de nada, chica!: Olgetatxua baino ez da izan, neskato! (bizk)

para nada

para nada

1 loc. adv. En balde

(alper-)alperrik/(alfer-)alferrik, debalde, alferretan, ezertarako be ez/ezertarako ere ez.

He comprado todo esto para nada: Hau guztia alferrik erosi dut. (bat)

Todos estos años no me han servido para nada: Urte honeek guztiak ez deuste ezertarako balio izan. (bizk)

por nada

por nada

1 loc. adv. De ninguna manera

ezelan be ez/inola ere ez, ezertara be ez/ezertara ere ez, ezergaitik be ez/ezergatik ere ez, inondik (inora) be ez/inondik (inora) ere ez.

Yo no me pondría ese vestido por nada: Ezelan bere ez neuke soineko hori jantziko. (bizk)

2 loc. adv. Por una nadería

ezebezagaitik/ezerezagatik, deusezgatik, ezebezkeria bategaitik/ezerezkeria bategatik, txikikeria bategaitik/txikikeria bategatik, huskeria bategaitik/huskeria bategatik, ezdeuskeria bategatik, edozergaitik/edozergatik.

Se enfadaron por nada y estuvieron largo tiempo sin reconciliarse: Txikikeria bategaitik haserratu eta luzaroan lagun egin barik egon ziran. (bizk)

Se ríe por nada: Edozergatik egiten du barre horrek. (bat)

sin nada

sin nada

1 loc.

esku-hutsik, ezer barik/gabe, mutur- | musu-huts, kamus, hutsean.

Salió en busca de comida y volvió sin nada: Janari bila joan eta esku-hutsik bueltatu zen. (bat)

Se ha gastado todo el dinero que tenía y se ha quedado sin nada: Eukan diru guztia gastau eta hutsean gelditu da. (bizk)