Labayru Hiztegia

Apur bategaitik bihotz-koilareak be urten egiten deust, hain izan da handia hartu dodan sustua!: ¡Casi se me sale el corazón del susto tan grande que me he llevado! (bizk)

bihotz-zabal

bihotz-zabal

1 adj.

generoso -sa, bondadoso -sa, magnánimo -ma.

Bihotz-zabalak ez dau uste besteak bihotz txarreko diranik.

sin eskuzabal, emonkor (bizk)/emankor (bat)

bihotza erdiratu

bihotza erdiratu

1 ad. lok., ad. jako, ad. deutso

romper, partir el corazón.

Esker gaiztoko hitzek bihotza erdiratu zioten: Las palabras desagradecidas le partieron el corazón. (bat)

sin bihotzak erditik egin

bihotza eroan/eraman

bihotza eroan/eraman

1 ad. lok., ad. deutso

abatir, causar gran pena.

Jentea goseak hilik ikusteak eroaten deust niri bihotza: Me causa gran pena ver a la gente morirse de hambre. (bizk)

bihotza euki/eduki

bihotza euki/eduki

1 ad. lok., ad. dau

tener valor, tener coraje.

Ez daukie bihotzik txarto egina autortzeko: No tienen valor para admitir su fallo. (bizk)

sin bihotz izan

bihotza galdu

bihotza galdu

1 ad. lok., ad. dau

descorazonarse, perder la esperanza.

Egin ahalak egizuz bihotza galdu aurretik: Haz lo posible antes de perder la esperanza. (bizk)

bihotza hausi/hautsi

bihotza hausi/hautsi

1 ad. lok., ad. deutso

abatir, causar gran pena.

Lagunaren heriotzak bihotza hautsi dio: La muerte de su amigo le ha causado gran pena. (bat)

sin barrua hausi/hautsi, zarbaildu

bihotza hil

bihotza hil

1 ad. lok., ad. jako, ad. deutso

descorazonar(se), (hacer) perder la esperanza.

Horrexek hil deust bihotza, ba!: ¡Es eso lo que me ha hecho perder la esperanza! (bizk)

bihotza kendu

bihotza kendu

1 ad. lok., ad. dau

descorazonar, perder la esperanza.

bihotza lo euki/eduki

bihotza lo euki/eduki

1 ad. lok., ad. dau

estar somnoliento, estar medio dormido, estar semidormido.

Aspalditxo altxatu naiz ohetik, baina bihotza lo daukat oraindik: Hace un buen rato que me he levantado de la cama, pero todavía estoy medio dormida. (bat)

Gizajea! Bihotza lo dauka oindino eta hobe altzoan hartzen badozu: ¡Pobre! Todavía está somnolienta y mejor si la coges en tu regazo. (bizk)

bihotza opildu

bihotza opildu

1 ad. lok., ad. jako, ad. deutso

afligir(se) mucho, entristecer(se).

bihotza zabaldu

bihotza zabaldu

1 ad. lok., ad. jako

llenarse de alegría; abrírsele el cielo a uno.

Bihotza zabaldu egiten jako gazteriari uda partean, erromerian ibiliko dirala-ta, parau be egin barik: Los jóvenes se llenan de alegría en verano, pensando en ir de romería en romería, sin parar. (bizk)

bihotzak erditik egin

bihotzak erditik egin

1 ad. lok., ad. deutso

romper, partir el corazón.

Horreek berbak entzukeran, bihotzak erditik egiten deust: Al oír esas palabras se me rompe el corazón. (bizk)

sin bihotza erdiratu

bihotzean ikutu/ukitu

bihotzean ikutu/ukitu

1 ad. lok., ad. dau

conmover, emocionar.

Bere egoerea azaldu ebanean, bihotzean ikutu euskun: Cuando explicó su situación, nos conmovió. (bizk)

sin hunkitu

bihotzeko min

bihotzeko min

1 iz.

mal de corazón.

Ohean dago, bihotzeko minez.

2 iz.

epilepsia.

sin bihozmin, aldien

3 iz.

aflicción.

Ez dago gaixorik, baina bihotzeko minen bat ez ete dauen nago.

sin bihotzondoko

(bihotz-)bihotzetik

(bihotz-)bihotzetik

1 adlag.

de corazón, de todo corazón; verdaderamente.

Damu dot bihotz-bihotzetik (bizk)

Bihotzetik maite dot.

(bihotz-)bihotzez

(bihotz-)bihotzez

1 adlag., adb. lok.

de corazón, de todo corazón; verdaderamente.

Bihotz-bihotzez maite dodaz neure umeak.

Bihotzez emoten deutsudaz eskerrak.