Euskera
Gaztelania
Labayru Hiztegia
LABAYRU
HIZTEGIA
HIZTEGI
FRASEOLOGIKOA
Eu
Es
Eu
Es
Es
Eu
Argazkia: Labayru Fundazioa
Iruzkinak eta proposamenak
zotz
Eu
1
iz.
palillo
.
Marraskiloak zotzakaz jaten dira ondoen
:
La mejor forma de comer caracoles es con palillos.
(bizk)
esr
Arloteari emaiok arrautza, eskatuko dik zotza
:
Al villano, dale el pie y se tomará la mano.
(RS 25)
sin
txotx
,
ziri
2
iz.
(sarr. pl.)
ramilla cortada
,
leña menuda
.
esr
Zurginaren etxea zotzez, zotzez ere motzez
:
En casa del herrero, cuchillo de palo.
(A. Oihenart, Prov. 444)
3
iz.
tarja
,
tara
;
palito en que se marca con muescas lo comprado al fiado
.
sin
taia
4
iz.
espiche
.
edan, hartu, atera...
lako aditzakaz.
Sagardaoa zotzetik edan dogu
:
Hemos bebido la sidra del espiche.
(bizk)
sin
zapotz
(bizk)
/
zipotz
(bat)
,
upatxotx
5
iz.
nada
,
(ni)
pizca
.
Ezezko esaldietan.
Beharrik zotzik ez dau egin goiz guztian
:
No ha trabajado nada toda la mañana.
(bizk)
6
iz.
clavete
.
Púa para tocar ciertos instrumentos musicales de cuerda.
7
interj.
(iron.)
¡sí, ya!
,
¡sí hombre!
-Joango zara nire ordez? -Bai, zotza!
:
-¿Vas a ir en mi lugar? -¡Sí, ya!
-Emango dizkiozu eskerrak? -Zotza!
:
-¿Le vas a dar las gracias? -¡Sí, hombre!
(bat)
Horri loturiko hiztegi-sarrerak
zotz ala motz
zotz
ala motz
1
lok./es. form.
a cara o cruz
.
Pilota partidaren aurretik beti egiten dute zotz ala motz lehen pilota nork atera erabakitzeko
:
Antes del partido de pelota deciden a cara o cruz quién sacará la primera pelota.
(bat)
sin
ogi ala ardao/ogi ala ardo
,
busti ala lehorka
,
kurutx ala pil
,
huts edo bete
,
bakotxi ala biritxi
,
leon-kastillo
zotz egin
zotz
egin
1
ad. lok.
,
ad. dau
echar a suertes
.
Zotz egingo dogu ea nor joango dan
:
Echaremos a suertes a ver quién va.
(bizk)
sin
hauspekoak egin
,
zotzetara egin
,
zozketatu
,
zozkatu
,
zotzetara jokatu
,
zotzak bota
zotz emon/eman
zotz
emon/eman
1
ad. lok.
,
ad. deutso
cerrar la barrica
.
2
ad. lok.
,
ad. deutso
(irud.)
guardar
,
apartar
,
dejar a un lado
o
dejar de lado
.
Jan zeinkena jan, jan ezin dozunari zotza emon
:
Lo que puedas comer comételo, y lo que no puedas lo apartas.
(bizk)
Beharrari zotza emon eta hondartzara joan da
:
Ha dejado de lado el trabajo y se ha ido a la playa.
(bizk)
3
ad. lok.
,
ad. deutso
(irud.)
quebrar
,
hacer quiebra
.
zotz-hegalari
zotz
-hegalari
1
iz.
cohete
.
sin
bolandera
,
suziri
,
txapligu
zotzak bota
zotz
ak bota
1
ad. lok.
,
ad. dau
echar a suertes
.
sin
hauspekoak egin
,
zotz egin
,
zotzetara egin
,
zozketatu
,
zozkatu
,
zotzetara jokatu
zotzean
zotz
ean
1
adlag.
Jok.
Juego que consiste en sacar con los dientes un palillo metido en tierra.
2
adlag.
sorteando
,
echando a suertes
.
Zotzean banatuko dogu.
3
adlag.
a la venta
.
izan
eta
euki/eduki
aditzakaz.
Zotzean dauka sagardoa.
zotzetara egin
zotz
etara egin
1
ad. lok.
,
ad. dau
rifar
,
echar a suertes
.
jokatu, erabagi/erabaki...
lako aditzakaz.
Futbol-partidurako sarrerea zotzetara egingo dogu
:
Rifaremos la entrada para el partido de fútbol.
(bizk)
sin
hauspekoak egin
,
zotz egin
,
zozketatu
,
zozkatu
,
zotzetara jokatu
,
zotzak bota
zotzetara jokatu
zotz
etara jokatu
1
ad. lok.
,
ad. dau
echar a suertes
.
Zotzetara jokatuko dugu afaria nork ordaindu
:
Echaremos a suertes a ver quién paga la cena.
(bat)
sin
hauspekoak egin
,
zotz egin
,
zotzetara egin
,
zozketatu
,
zozkatu
,
zotzak bota
zotzik albora egin ez
zotz
ik albora egin ez
1
ad. lok.
,
ad. dau
(kolok.)
no dar ni golpe
o
no pegar ni golpe
,
no dar un palo al agua
,
no mover ni un dedo
.
sin
zotzik harantz egin ez
zotzik harantz egin ez
zotz
ik harantz egin ez
1
ad. lok.
,
ad. dau
no dar ni golpe
o
no pegar ni golpe
,
no dar un palo al agua
.
Zotzik harantza be ez dau egiten
:
No pega ni golpe.
(bizk)
sin
zotzik albora egin ez
zotzontzi
zotz
ontzi
1
iz.
palillero
.