Argazkia: Labayru Fundazioa
abrir Es
1 vb. Destapar
edegi/ireki, zabaldu, askatu, -(r)i [papera | ...] kendu.
Abre el regalo, a ver qué es: Ea ba, kendu eiozu opariari papera zer dan ikusi daigun. (bizk)
2 vb. Ref. a caminos, hacer
(bide) egin, (bideak) urratu | ebagi/ebaki | edegi/ireki.
Muchas son las mujeres que nos han abierto el camino: Bideak urratu dizkiguten emakumeak asko dira. (bat)
3 vb. Ref. a cuentas corrientes, realizar el depósito inicial
edegi/ireki, zabaldu.
Mañana irán al banco a abrir una cuenta a su hijo: Bihar bankura joango dira semeari aurrezki-kontua irekitzera. (bat)
4 vb. Ref. al arado, hacer surcos
ildokatu, indaskatu, urratu.
5 vb. Ref. a frutos, descascarillar
irrikatu, arrakalatu; ref. a castañas urkuldu, kozkildu.
Está abriendo las castañas que ha recogido por la mañana: Goizean eratzi dauzan gaztainak urkultzen dabil oin. (bizk)
6 vb., vb. prnl. Ref. a puertas, ventanas, etc., separar la hoja del marco
edegi/ireki, zabaldu, askatu, bortxatu (por la fuerza).
Abre la ventana, que hace un calor espantoso en esta habitación: Ireki ezazu leihoa, gela honetan itzelezko beroa dago eta. (bat)
7 vb., vb. prnl. Agrietar
arrakalatu, arraildu, pitzatu, irri(ka)tu, zartau/zartatu, zarrakatu; // sólo [vb.] urratu; sólo [vb. prnl.] artesitu, itzebagi/itzebaki (ref. a las manos y a la tierra).
La pintura de las paredes se abrió por efecto del calor: Hormetako pinturea arrakalatu egin zan beroaren beroaz. (bizk)