Euskera
Gaztelania
Labayru Hiztegia
LABAYRU
HIZTEGIA
HIZTEGI
FRASEOLOGIKOA
Eu
Es
Eu
Es
Es
Eu
Argazkia: Labayru Fundazioa
Iruzkinak eta proposamenak
erdi
Eu
1
iz.
(sarr. pl.)
mitad
,
medio
.
Alper eta erdi zara zu, ez dozu ezer egin egun osoan.
Umeak lau eta erdietan urteten dabe ikastolatik.
Hemengo libururik erdiak sitsak janda dagoz.
Ikasleen erdiak txarto egin du ariketa hau.
Agur jaunak / jaunak agur / agur t'erdi.
(Herrikoa)
esr
Usteak, alde erdia ustel
:
Las esperanzas fallan demasiadas veces.
(E. Garibai)
2
iz.
medio
,
centro
.
Lekuzko kasuetan.
Arratsalde erdira arte ez da agertu.
Kale erdian topau neban.
Hilaren erditik aurrera.
Gela erdiko mahaia.
sin
erdikalde
(bizk)
/
erdialde
(bat)
,
erdiune
(bizk)
/
erdigune
(bat)
,
erditsu
,
garri
(bizk)
/
gerri
(bat)
3
adb.
semi(-)
,
medio -a
.
Aditz, adjektibo, adberbio eta izenen aurrean.
Jo-jo egin eben eta erdi hilik geratu zan.
Erdi euskeraz eta erdi erderaz egiten dau.
Ezer ere ez dugu ulertu, oraindik erdi lo gaude eta.
Erdi haserrerik etorri jaku.
Erdi gorra dauka, arean-arean entzun egiten dau hondino.
Andra erdi itsu bat etorri zan.
sin
ia-ia
,
ia
,
kasik
4
ad. da
,
ad. dau
parir
,
dar a luz
.
Erdiminak zituen baina ezin zen erdi.
Eba Kainez erdi zen.
Hiru haurtxo erdi zituen era batera.
sin
erditu
Horri loturiko hiztegi-sarrerak
erdi bana
erdi
bana
1
adb. lok.
a medias
,
la mitad cada uno
.
Bereak beretzat eta besteenak erdi bana
:
Lo suyo para ella y lo de los demás a medias.
Bien artean erdi bana eben etxea
:
Tenían la casa entre las dos, la mitad cada una.
(bizk)
sin
buruz buru
,
erdizana
erdi bana egin
erdi
bana egin
1
ad. lok.
,
ad. dau
repartir a medias
.
Erdi bana egin dabe bazkaria
:
Han repartido la comida a medias.
(bizk)
sin
erdibanatu
,
erdizkatu
erdi barreka | barrezka
erdi
barreka | barrezka
1
adb. lok.
medio riendo
.
Itandu ebanari erdi barreka baietz erantzun eutsan
:
A aquel que preguntó le contestó que sí medio riendo.
(bizk)
erdi bi
erdi
bi
1
adb. lok.
destrozado -da
,
dividido en dos partes
.
Etxeko guztiak erdi bi geratu ziran
:
Todos los de casa se quedaron destrozados.
(bizk)
Bihotza erdi bi jaso zuen semea lurretik
:
Destrozada, levantó a su hijo del suelo.
(bat)
sin
apurtu
erdi bi egin
erdi
bi egin
1
ad. lok.
,
ad. da
,
ad. dau
dividir(se) en dos
;
romper
(se)
,
destrozar
(se)
.
Pitxerra jausi eta erdi bi egin zen
:
Se cayó la jarra y se dividió en dos.
(bat)
Burua erdi bi egingo deuat nik, gero!
:
¡Te voy a romper la cabeza!
(Otxolua)
(bizk)
sin
erdibitu
erdi egin
erdi
egin
1
ad. lok.
,
ad. da
parir
,
dar a luz
.
Emaztekia ume batez erdi egin da
:
La mujer ha dado a luz.
(bat)
sin
erditu
erdi jantzian
erdi
jantzian
1
adb. lok.
a medio vestir
,
medio desnudo
.
Zaratea entzun nebanean, karraderan urten neban erdi jantzian
:
En cuanto escuché ruido, salí corriendo a medio vestir.
(bizk)
erdi lo
erdi
lo
1
adb. lok.
soñoliento -ta
,
semidespierto
,
medio dormido
.
Sarritan
egon
aditzagaz.
Zoaz ohera, hor erdi lo egon gabe
:
Vete a la cama, en vez de estar ahí soñoliento.
(bat)
Erdi lo egoan heldu ginanean
:
Cuando llegamos estaba semidespierto.
(bizk)
sin
erdi lotan
erdi lotan
erdi
lotan
1
adb. lok.
soñoliento -ta
,
semidespierto
,
medio dormido
.
Ez zaitut barruntau, erdi lotan egon naz eta
:
No te he sentido, estaba medio dormido.
(bizk)
sin
erdi lo
erdi mozkorrik
erdi
mozkorrik
1
adb. lok.
medio borracho
,
achispado -da
.
Kopa erdi edanda erdi mozkorrik paretan naz ni
:
Con media copa me suelo notar achispado.
(bizk)
erdi negarrez
erdi
negarrez
1
adb. lok.
medio llorando
.
Erdi negarrez topau genduan, painelua eskuan hartuta eukala
:
Lo encontramos medio llorando, con el pañuelo en las manos.
(bizk)
erdi-merdi | -merdiko
erdi
-m
erdi
| -m
erdi
ko
1
adj.
,
izlg.
mediano -na
.
Ez da guztiz ona, bitartekoa edo erdi-merdia esango neuke nik.
Erdi-merdiko lana aurkeztu duzu; hobea egin zenezakeen.
sin
erdipurdiko
erdika
erdi
ka
1
adb.
a medias
.
erditik bi egin
erdi
tik bi egin
1
ad. lok.
,
ad. da
,
ad. dau
partir(se) por la mitad
,
romper(se) en dos trozos
.
Lurrera jausi zan jarroa eta erditik bi egin zan
:
El jarro se cayó al suelo y se partió por la mitad.
(bizk)
sin
erdibitu
erditik egin
erdi
tik egin
1
ad. lok.
,
ad. dau
partir por la mitad
.
sin
erdibitu
erdiz
erdi
z
1
adlag.
a medias
,
en parte
.
esr
Maiatza, erdiz hotzak hila, eta erdiz beroak errea.
erdiz erdi
erdi
z
erdi
1
adb. lok.
completamente
,
de lleno
,
por la mitad
,
en pleno centro
.
Erdiz erdi egin dau huts
:
Se ha equivocado de lleno.
(bizk)
Erdiz erdi harrapatu zuten gezurretan
:
Le pillaron mintiendo completamente.
(bat)
sin
bete-betean
2
adb. lok.
a medias
.
Erdiz erdi azaldu zizkigun bere arazoak
:
Nos contó sus problemas a medias.
(bat)
Erdiz erdiz eginda dago, bihar amaituko dogu
:
Está hecho a medias, lo terminaremos mañana.
(bizk)
3
adb. lok.
mitad y mitad
.
Ura eta ardaoa erdiz erdi nahastau behar doguz
:
El agua y el vino los tenemos que mezclar mitad y mitad.
(bizk)
erdiz-erdiz
erdi
z-
erdi
z
1
adb.
mitad y mitad
,
a medias
.
Hor dagoan okaran platerkadea erdiz-erdiz jango dogu.
erdizka
erdi
zka
1
adb.
a medias
,
incompletamente
.
Dena egiten duzu erdizka; zergatik ez duzu inoiz amaitzen zeure arloa?
Erdizka bada bere, irakurrizu egunkaria egunero.
sin
erdipurdika
,
erdipurdi
2
adb.
la mitad cada uno
,
a medias
.
Horretan erdizka egingo dogu; zuk apur bat eta nik beste apur bat.
Bereak bere eta inorenak erdizka.
