Labayru Hiztegia

LABAYRU
HIZTEGIA HIZTEGI
FRASEOLOGIKOA
Argazkia: Labayru Fundazioa
Iruzkinak eta proposamenak
ver Es
1 s.m. Apariencia
itxura, gorpuzkera, planta, molde, fatxada, patxada, jas, soineko, traza; semblante hazbegiak/hazpegiak, mana, karantz, bisaje (descuidado).
Tu padre está de buen ver: Zure aitak planta ederra dauka.
2 s.m. Sentido de la vista
ikusmen, ikusbide; col begi (fig.), bista.
3 vb. Percibir a través de la vista
ikusi, bistatu (divisar).
Con estas gafas veo perfectamente: Honeekaz betaurrekoakaz itzel ikusten dot.
Desde aquí se puede ver el monte Gorbea: Hemendik Gorbea mendia bistatzen da.
4 vb. Percibir o comprender
ulertu, aditu, ikusi.
No veo claro lo que queréis hacer: Ez dot ondo aditu egin gura dozuena.
5 vb. Observar o contemplar
-(r)i begiratu | behatu, aditu, begiztau/begiztatu, begietsi, -(r)i so egin.
6 vb. Reconocer o examinar
aztertu, behatu.
Tengo que ir al médico para que me vea la herida: Medikuarenera noa zauria behatu daian.
7 vb. Darse cuenta
konturatu, ohartu, ikusi.
¿Ves lo que te ha pasado por no hacerme caso?: Ikusi dozu zer pasau jatzun niri kasurik ez egitearren?
8 vb. Considerar o reflexionar
aztertu, analizau/analizatu, hausnartu.
9 vb. Juzgar o estimar
-tzat euki/eduki | hartu | jo, [aux.]-(e)lakoan egon, -(r)i eretxi/iritzi, uste izan, jo.
Yo no lo veo tan difícil: Nik ez deritxat hain gatxa; ez dot uste hain gatxa danik.
10 vb. Visitar
ikusi, -(r)i bisitea/bisita egin, bisitau/bisitatu.
Ayer fuimos a ver al abuelo: Atzo bisitea egin geuntsan aititari; atzo aitona ikustera joan ginen.
11 vb. Buscar o averiguar
ikusi, begiratu, aditu.
-¿Dónde está el dinero? -No lo sé, ve a ver en el armario: -Non dago dirua? -Ez dakit, begiratu eizu armarioan.
12 vb. Presentir o prever
(aurre)ikusi, aurrez ikusi; conjeturar igarri, -(r)i antza emon/eman, -(r)i antzeman, -(r)i eretxiak emon/-(r)i iritziak eman (parecerle a uno); creer pentsau/pentsatu, uste izan; intuir susmau/susmatu, susmoa euki/eduki, -(r)i susmoa | usaina hartu, susmo izan, -(r)i zanak emon/-(r)i zainak eman.
No veo que este negocio vaya a salir bien: Ez dot pentsetan honek negozioak aurrera egingo dauenik.
Veo que se va a casar muy pronto: Zanak emoten deust laster ezkonduko dala.
13 vb. Imaginar o recrear
ikusi, -(r)i begitandu | iruditu, iruditu/irudi(ka)tu, imajinau/imajinatu; soñar ames(etan)/amets egin, amestu.
Se tomó una droga muy fuerte y veía árboles donde había farolas: Droga gogorra hartu eta gero, kale-argiak arbola begitandu jakozan.
Veo cosas muy raras en sueños: Gauza arraroak amesten ditut.
14 vb. prnl. Encontrarse en determinada situación
egon, izan, euki/eduki, norbere burua ikusi.
Si te ves sin un sitio adónde ir, llámame: Nora joan ez dakizula bazagoz, deitu egidazu; egoteko lekurik euki ezean, deitu neuri.