Argazkia: Labayru Fundazioa
correr Es
1 vb. Ir deprisa
arin | lasterka | karraderan | arineketan | galopan joan.
Corrí hasta el teléfono: Telefonoraino joan nintzan arineketan.
2 vb. Trotar
karraderan | arineketan | korrika | lasterka | galopan | antxintxika egin, korridu/korritu (recorrer).
Corro una hora todos los días: Egunero egiten dot arineketan ordubete.
3 vb. Apresurarse o precipitarse
arin | azkar | prisaz/presaz | prisaka/presaka egin.
No corras, que lo vas a hacer mal: Ez egin prisaka, txarto egingo dozu eta.
4 vb. Ref. al tiempo, pasar
pasau/pasatu, joan, aurrera egin, igaro, iragan.
Los años corren para todos: Danoi joakuz aurrera urteak.
5 vb. Ref. a fluidos, mover
erion/jariatu, jario, isuri, urten/irten (salir), tiratu (tirar, salir), izerditu (ref. a la savia).
6 vb. Pasar por un territorio
pasau/pasatu, igaro, iragan, joan, zehartu/zehar(ka)tu.
El canal corre por el prado: Kanala zelaitik pasatzen da.
sin discurrir
7 vb. Ref. al viento, soplar
ibili, egon, jo, egin.
Corre un viento fresquito: Haizea fin dabil.
8 vb. Ref. a noticias, divulgarse
zabaldu, hedatu, ibili, arin | atoan | azkar zabaldu, zabal ibili, barra-barra | bala-bala | bolo-bolo ibili (tb. con zabaldu).
¡Cómo corren aquí las noticias!: Zabal dabilz hemen barriak, gero!
sin circular
9 vb. Ref. a deberes, estar al cargo de alguien
-(r)en kontu, [bere | ...] gain hartu, [bere | ...] ardurapean hartu.
La bebida corre de su cuenta: Edariak bere kontu.
10 vb. Ref. a personas, acudir a ella
jo, joan.
11 vb. Participar en una carrera
(lasterketan) parte hartu.
En esta carrera corren los mejores: Lasterketa honetan onenek hartzen dute parte.
12 vb. Ref. a mecanismos de cierre, echar
(giltza) emon/eman, itxi.
Por las noches solemos correr el cerrojo: Gauetan sarraila ixten dogu.
13 vb. Ref. a cortinas, cerrar
zarratu/zerratu, itxi, zabaldu.
Como no corras las cortinas, los vecinos sabrán lo que estás haciendo: Kortinak ez badozuz zarratzen, albokoek jakin egingo dabe zer zagozan egiten.
14 vb. Ref. a peligros, exponerse a él
arriskuan egon.
Tranquilo, que aquí no corremos peligro: Nasai ze hemen ez gara arriskuan egongo.
15 vb. Despedir del trabajo
(beharretik | lanetik) bota, kaleratu, bialdu/bidali.
16 vb. prnl. (vulg.) Tener un orgasmo
orgasmoa euki/eduki | izan, orgasmora heldu.
17 vb. prnl. Ref. a colores, extenderse
nahastau/nahastatu, nahasi, nahastu, zabaldu.
Con el agua se corren los colores: Uragaz koloreak nahastau egiten dira.
18 vb. prnl. Sentir vergüenza
(koloreak) gorritu, herabe | ahalke izan, lotsaz | lotsarren gorritu, lotsaz | lotsarren gorri-gorri parau/paratu (expr.).
Cuando se descubrió lo que hizo, se corrió de vergüenza: Egindakoa agertu zanean, lotsaz gorri-gorri parau zan.
19 vb. prnl. Retirarse o hacer sitio
urrundu, asagotu, aldendu, urruti(ra)tu, hastandu; retirar albora | aldera egin, bazterrera egin (arrinconar), alboratu, alderatu, baztertu, erretirau/erretiratu, apartau/apartatu, kendu.
Córrete un poco y hazme sitio: Egin zaitez alde batera eta eidazu lekua.
20 vb., vb. prnl. Mover o deslizar
mobidu/mugitu, higitu.
Correrse la tierra: Narra egin.
No corras la mesa, que está bien donde está: Ez eizu mahaia mobidu, ondo dago dagoan lekuan eta.