Labayru Hiztegia

LABAYRU
HIZTEGIA HIZTEGI
FRASEOLOGIKOA
Argazkia: Labayru Fundazioa
Iruzkinak eta proposamenak
dejar Es
1 vb. Consentir o permitir
[-(r)i] itxi/utzi | laga, [-(r)i] baimena emon/eman, baimendu, -(r)i amen esan | egin, -(r)i ondo eretxi/-(r)i ongi iritzi.
¿Me dejas salir a la calle?: Itxiko deustazu kalera urteten?
sin consentir
2 vb. Confiar o encomendar
-(r)i itxi/utzi, -(r)en esku | ardurapean itxi/utzi, -(r)en ga(i)ne itxi/-(r)en gain utzi, -(r)en pentzura | pentzuan itxi/utzi, -(r)i ardurea emon/-(r)i ardura eman, -(r)en zainpean jarri, -(r)i fiau/fidatu.
Suelo dejar los niños a mi madre: Umeak amari ixten deutsadaz.
3 vb. Dar o regalar
-(r)i itxi/utzi, -(r)i erregalau/erregalatu | oparitu, -(r)i opari egin; en herencia -(r)i itxi/utzi | jaregin, -(r)i emon/eman.
Cuando se murió, le dejó todo lo que tenía: Hil zanean, eukan guztia itxi eutsan.
4 vb. Soltar o poner en un lugar
ipini, itxi/utzi, laga.
¡Deja el libro en mi escritorio!: Ipinizu liburua nire idazmahaian!
5 vb. No inquietar o molestar
[bake(t)an] itxi/utzi | laga, -(r)i bakea emon/eman, ga(i)netik/gainetik kendu (fig.).
Déjanos en paz: Itxi gaizuz bakean.
Al que está en paz, déjale en paz: Bakez danari, baketan itxi.
Déjame en paz que ya lo solucionaré de una u otra forma: Kendu zaitez ganetik, zeozelan konponduko dot eta.
6 vb. Ref. a personas, abandonar
(bertan behera) itxi/utzi, laga, abandonau/abandonatu.
Los secuestradores dejaron al niño en medio de un bosque: Bahitzaileek baso erdian itxi eben umea.
7 vb. Ref. a lugares, abandonar o ausentarse de él
alde | hanka egin, joan (ausentarse de), itxi/utzi, laga.
Dejó su pueblo para irse a la ciudad: Herritik alde egin eban urira joateko.
8 vb. Ref. a actividades, abandonar
(bertan behera) itxi/utzi, laga, -(r)i uko egin, eten, -(r)i itxi/utzi (dejar de).
Dejó el sacerdocio para casarse: Ezkontzeko itxi eban abadetzea.
sin abandonar
9 vb. Ref. a ganancias, producir
emon/eman.
Los libros de texto no dejan mucho beneficio: Testuliburuek ez dabe irabazi handirik emoten.
10 vb. Prestar
itxi/utzi, laga, mailegatu.
Me dejó el libro durante unos días: Egun batzuetarako itxi eustan liburua.
11 vb. Nombrar o designar para el desempeño de un cargo
izentau/izendatu.
Dejó a su hijo como presidente de la empresa: Semea izendatu eban enpresako zuzendari.
12 vb. Ceder
etsi, amore emon/eman | egin, amainatu, kuku | txil egin, errendidu/errenditu, errendatu.
Cuando vio que era el último de la carrera, lo dejó: Lasterketako atzerengoa zala ikustean amore emon eban.
No lo dejes, aunque sea difícil: Ez etsi, zaila bada ere.
13 vb. Ref. a objetos, olvidar en alguna parte
ahaztuta itxi/utzi, ahaztu, ahantzi, atzendu, itxi/utzi, laga.
Me he dejado el libro en casa: Etxean itxi dot liburua ahaztuta.
Se dejó las llaves dentro del coche: Giltzak ahantzi zituen, autoaren barnean utzi baitzituen.
14 vb. prnl. Abandonarse o descuidarse
alpertu/alfertu, nagitu, ardurabakotu/arduragabetu, arlotetu, trakestu, narrastu.
Desde el accidente se ha dejado: Istripua izan zuenetik nagitu egin da.
sin abandonar