Euskera
Gaztelania
Labayru Hiztegia
LABAYRU
HIZTEGIA
HIZTEGI
FRASEOLOGIKOA
Eu
Es
Eu
Es
Es
Eu
Argazkia: Labayru Fundazioa
Iruzkinak eta proposamenak
matar
Es
1
vb.
Quitar la vida
hil, -(r)i heriotzea emon/-(r)i heriotza eman, sarraskitu
(masacrar),
ero;
col
tragau/tragatu, akabau/akabatu, garbitu, gogortu
.
2
vb.
Ref. a animales, sacrificar
hil
;
expr
tragau/tragatu
,
galdu
,
garbitu
,
akabau/akabatu
,
bota
.
El zorro ha matado a cuatro de nuestros conejos
:
Lukiak lau koneju galdu deuskuz.
3
vb.
(col.)
Ref. al tiempo, pasar
denporea emon/denbora eman
,
denporea pasau/denbora pasatu
,
ezegin
.
Anda matando el tiempo todo el día
:
Ezeginean dabil egun guztian.
4
vb.
(col.)
Ref. al hambre o sed, saciar
(gosea | egarria) kendu
(tb. con bardindu/berdindu)
,
ase(tu)
.
5
vb.
Ref. al brillo o color, deslucir o apagar
ilundu
,
histu
.
6
vb.
Destruir o hacer desaparecer
birrindu
,
hondatu
,
txikitu
,
hausi/hautsi
,
suntsitu
,
desegin
,
deuseztatu
,
errautsi
,
triskau/triskatu
,
triskildu
;
expr
sats egin
,
txiki-txiki | apur-apur | birrin-birrin egin
.
Ha matado todas mis esperanzas
:
Nire itxaropen guztiak hondatu ditu.
7
vb.
Ref. a aristas, esquinas, etc., redondear
biribildu
,
makestu
,
alakatu
.
Mata y lija bien los cantos antes de ensamblar las piezas
:
Ondo biribildu eta lijau eizuz eskinak piezak buztartu aurretik.
8
vb.
En el juego de cartas
-(r)i gehiago | ga(i)nera/gainera | ga(i)netik/gainetik egin
,
erre
.
9
vb.
(col.)
Fastidiar o cansar
gogaitu
,
ernegau/ernegatu
,
aspertu
,
nekatu
,
nazkatu
.
Las formas causativas se crean añadiendo a la raíz verbal
-arazo/-arazi
y
eragin
al participio.
Estar esperando me mata
:
Inoren begira egoteak ernegauazo egiten deust; itxaroten egoteak gogaitu egiten nau.
10
vb. prnl.
Esforzarse mucho
eginahalak | ahalegina(k) | ahala(k) egin
,
ahalegin handia egin
,
(zazpi) ahalak egin
,
itoak | etenak | senperr(en)ak egin
(hasta reventar)
.
Se mata a trabajar para sacar adelante a su familia
:
Beharrean eginahalak egiten ditu familia aurrera aterateko.
11
vb. prnl.
Morir o perder la vida
hil
,
zendu
,
joan
,
bizia galdu
;
col
tragau/tragatu
,
akabau/akabatu
,
garbitu
,
gogortu
.
No puedo bajar esa pendiente porque con esta bicicleta seguro que me mato
:
Ezin dot aldar hori bajatu, bizikleta honegaz tragau egingo naz eta.
Horri loturiko hiztegi-sarrerak
matarlas callando
matar
las callando
1
loc. vb.
(col.)
xorro-xorro ibili
,
xorro-xorro egon
.