Euskera
Gaztelania
Labayru Hiztegia
LABAYRU
HIZTEGIA
HIZTEGI
FRASEOLOGIKOA
Eu
Es
Eu
Es
Es
Eu
Argazkia: Labayru Fundazioa
Iruzkinak eta proposamenak
huts
Eu
1
adj.
vacío -a
,
hueco -ca
.
Boltsa hutsa emon eustan
:
Me dio una bolsa vacía.
(bizk)
esr
Etxe hutsa, atralaka hutsa
:
Cuando la pobreza entra por la puerta, el amor salta por la ventana.
(MOGEL, Juan Antonio)
sin
ikol
,
marro
,
ufa
2
adj.
desprovisto de mezclas
,
solo -la
.
Kafe hutsa hartu du
:
Ha tomado un café solo.
(bat)
Ogi hutsa janda bizi da.
Nik edo ur hutsa edo ardao hutsa.
Gau hutsean urten dau etxetik
:
Ha salido de casa en noche cerrada.
(bizk)
sin
garbi
,
nahasgabe
3
adj.
puro -ra
,
mero -ra
.
Arrain hau hazur hutsa da.
sin
soil
4
grad.
completamente
.
On hutsa da, beti inori laguntzeko prest.
sin
garbi
5
iz.
defecto
,
falta
,
errata
,
error
,
fallo
.
Huts nabarmena
:
Error manifiesto.
Hutsen zuzenketa
:
Fe de erratas; corrección de errores.
Huts egiten dauenari, zigorra.
Norbere hutsen ardurea hartu.
Lehenengo argitaraldian huts batzuk dagoz.
sin
akats
,
eten
6
iz.
acción fallida
,
yerro
,
pifia
.
Nork ez ditu hutsak egiten ba!
Huts nabarmenak egiten ditu jokalari horrek.
Oraingoan hutsa emon dau behiak.
sin
hutsegite
,
errakuntza
,
oker
,
hutsaldi
7
iz.
carencia
,
falta
,
privación
,
deficiencia
.
Ezeren hutsik nabaritu duzu?
Gure hizkuntzak, ingurukoekin alderatuz, dituen hutsak aztertzen ari dira.
sin
falta
,
ez
,
gabezia
8
iz.
cero
.
Ref. a los tantos de las competiciones.
Bi eta huts galdu dabe.
Atzo husna geratu ziren Erreala eta Osasuna.
sin
zero
9
adj.
vano -na
,
cosa sin valor
.
Gorantziak berba hutsak dira.
Hutsagaitik, berba txar batzukaitik haserratu da.
sin
baliobako
(bizk)
/
baliogabe
(bat)
10
adj.
el mero hecho de
.
Aurrean aditz-artikulu bako izena dauela.
Pentsatze hutsak buruko mina egiten dit.
sin
soil
11
iz.
Fis.
vacío
.
Huts-kanpaia
:
Campana de vacío.
Horri loturiko hiztegi-sarrerak
huts ala kausi
huts
ala kausi
1
adb. lok.
salga lo que salga
,
a la buena de Dios
.
Osagile horrek huts ala kausi ematen ditu sendagarriak.
(bat)
huts edo bete
huts
edo bete
1
adb. lok.
salga lo que salga
,
a la buena de Dios
,
a cara o cruz
.
Ariznabarretak huts edo betean jo eban pelotea eta ondo urten eutsan
:
Ariznabarreta le dió a la pelota salga lo que salga y le salió bien.
(bizk)
Huts edo bete aurkeztu zan azterketan eta huts urten
:
Se presentó al examen a la buena de Dios, y le salió mal.
(bizk)
sin
ogi ala ardao/ogi ala ardo
,
busti ala lehorka
,
zotz ala motz
,
kurutx ala pil
,
bakotxi ala biritxi
,
leon-kastillo
2
adb. lok.
Jok.
(jugar) a acertar en qué mano está
.
Galde-perpausetan:
huts ala bete.
huts edo putz
huts
edo putz
1
adb. lok.
Jok.
(jugar) a acertar en qué mano está
.
huts egin
huts
egin
1
ad. lok.
,
ad. dau
fallar
,
errar
,
equivocarse
.
Esaidazu zetan egin dodan huts
:
Dime en qué me he equivocado.
(bizk)
Kolpea huts egin dau
:
Ha fallado el golpe.
(bizk)
Pelotea huts egin dau.
(bizk)
esr
Ez gehiegi hitz egin, nahi ez bada huts egin
:
El que tiene boca se equivoca.
(bat)
sin
kale egin
,
arbel egin
,
peto egin
,
erratu
,
okertu
2
ad. lok.
,
ad. deutso
faltar
,
no cumplir
.
Ez dio huts egingo bere hitzari
:
No faltará a su palabra.
(bat)
sin
berbea/berba jan
,
hitza jan
3
ad. lok.
,
ad. dau
faltar
,
no acudir
;
perder
,
no llegar a
.
Berarekin geratuta geunden, baina huts egin digu
:
Habíamos quedado con ella, pero no ha acudido a la cita.
(bat)
Trena huts egin dot, eskapau egin deust
:
He perdido el tren, se me ha escapado.
(bizk)
Mezea huts egin dogu
:
No hemos acudido a misa.
(bizk)
sin
kale egin
4
ad. lok.
,
ad. deutso
defraudar
,
claudicar
,
dar mico
,
frustrar
.
Zeozertan huts egin badeutsut, parkatu
:
Perdóname si te he defraudado.
(bizk)
huts emon/eman
huts
emon/eman
1
ad. lok.
,
ad. dau
fallar
,
faltar
.
Belaontzia gelditu egin da haizeak huts emonda
:
El velero se ha parado por falta de viento.
(bizk)
Gure zentzunak huts emoten dabe askotan
:
Los sentidos nos fallan en muchas ocasiones.
(bizk)
Lehenago huts emango dute zeru-lurrek, idatzita dagoena bete gabe geratu baino.
(bat)
2
ad. lok.
,
ad. deutso
defraudar
,
claudicar
,
dar mico
,
frustrar
.
Danok batera joateko gengozan eta azkenean batek huts emon euskun.
(bizk)
Honetariko barriak lehenago bere zabalduten izan dira, baina beti huts emon dabe.
(bizk)
Bere hitzari huts eman dio.
(bat)
Hitz horiek ezin dute huts eman.
(bat)
huts-min
huts
-min
1
iz.
dolor por la ausencia
.
Seme-alabak joaten jakozanean, huts-min handia igarten eban
:
Cuando los hijos se le iban, sentía un gran dolor por su ausencia.
(bizk)
Emazterik gabe goibel eta huts-minez zegoen
:
Estaba triste y dolido por la falta de su esposa.
(bat)
hutsa hartu
huts
a hartu
1
ad. lok.
,
ad. dau
llevarse un chasco
,
desilusionar
,
desengañar
.
Hazelako hutsa hartu dozun!
:
¡Menudo chasco te has llevado!
(bizk)
hutsaren hurrengo izan
huts
aren hurrengo izan
1
ad. lok.
,
ad. da
ser un cero a la izquierda
,
cosa sin importancia
.
Emon deuskun laguntasuna hutsaren hurrengoa izan da
:
Ha sido insignificante la ayuda que nos ha dado.
(bizk)
sin
huskeria
,
txikikeria
hutsaren truke
huts
aren truke
1
adb. lok.
a cambio de nada
,
gratis
,
por la jeta
,
por la patilla
.
2
adb. lok.
por la cara
,
por la patilla
.
hutsean
huts
ean
1
adlag.
de balde
,
gratis
.
Hutsean emon eustazan gauza guztiak.
Jaialdirako sarrerea hutsean da.
sin
doarik
(bizk)
/
dohainik
(bat)
,
doan
,
dohain
,
debalde
2
adlag.
en nada
,
sin nada
.
Daukan guztia saldu eta hutsean gelditu da.
sin
esku-hutsik
3
adlag.
a cero
.
-Zenbatean doaz? -Oraindino hutsean, partidua hasi baino ez da egin.
4
postp.
sin nada más que
.
Aurrean artikulu bako izena dauela.
Nora zoaz alkondara-hutsean egiten dauen hotzagaz?
Kantzontzilo-hutsean urten deust umeak atartera.
Zer darabilzu ordu honetan pijama-hutsean?
Neguan ere kamiseta-hutsean ikusiko zenuen sarritan.
5
postp.
(con)
solo
.
Aurrean
-(e)gaz/-(r)ekin
osagarria dauela.
Tabakoagaz hutsean ez dozu nahikoa, erosi eiozu beste gauzaren bat.
Karnetagaz hutsean etorri naz, ez dot besterik ezer ekarri.
Etxea erre eta aldekoagaz hutsean lotu ziran.
Esateagaz hutsean ez dau balio, egin egin behar da.
hutsean jo
huts
ean jo
1
ad. lok.
,
ad. dau
fallar
,
fracasar
.
Gure ahalegin guztiek hutsean jo eben
:
Fracasaron todos nuestros esfuerzos.
(bizk)
Haren asmo txarrei hutsean jo eragin geuntsen
:
Hicimos que fracasaran sus malas intenciones.
(bizk)
sin
kale egin
,
arbel egin
,
peto egin
,
erratu
hutsean-putzean
huts
ean-putzean
1
adb.
sin ton ni son
.
Hutsean-putzean giltzapetu dute, inolako arrazoirik gabe.
hutsera bota
huts
era bota
1
ad. lok.
,
ad. dau
despreciar
.
Hutsera bota eban txakurra eta haginkadea jaso behar.
(bizk)
sin
mespretxatu
,
gutxietsi
,
gaitzetsi
,
despreziau/despreziatu