Argazkia: Labayru Fundazioa
echar Es
1 vb. Lanzar
bota, jaurtigi/jaurtiki, jaurti, e(ra)gotzi, iraitzi, kasatu, urtigi/aurtiki (clás.).
Me echó una bola de papel a la cabeza: Paperezko pelotea bota eustan burura.
2 vb. Dejar caer
bota, ezarri, jaurti.
Al servir el café siempre lo echo sobre el mantel por mi mal pulso: Kafea serbiduten dodanean, beti botaten dot mahai-ohialaren ganera, pultsu txarra daukat eta.
3 vb. Expulsar o despedir
(kanpora | kalera) bialdu/bidali, (kalera) bota, kaleratu, despedidu/despeditu, kanporatu, iraitzi, e(ra)gotzi, akazatu, ohildu.
4 vb. Dar o suministrar
bota, emon/eman; abastecer hornidu/hornitu, zuzkitu.
Échale comida al gato: Emon jaten katuari; emon jatekoa katuari.
5 vb. Despedir de sí o emitir
-(r)i erion/jariatu | jario | inotsi, bota.
La taza de chocolate echa humo: Txokolateari kea dario.
sin arrojar
6 vb. (col.) Poner o colocar
bota, ipini, jarri.
Echó otra sábana: Beste izara bat ipini eban.
7 vb. Acostar
(ohean) etxun/etzan, eratzo/eratzan, ohean sartu, oheratu, ohatu, lotara joan (echarse a dormir).
Échate un rato: Etxun zaitez apurtxu baten.
8 vb. Empezar a tener o a mostrar
urten/irten, atera.
Ha echado tripa: Tripeak urten deutso.
Echar plumas: Hegatsa egin.
9 vb. Imponer una pena
bota, jarri, ezarri, egotzi.
El juez le echó veinte años de cárcel: Epaileak hogei urteko kartzela zigorra ezarri zion.
10 vb. Invertir tiempo
(orduak) emon/eman, bota, egin.
Echo una hora en el camino: Ordubete emoten dot bidean.
11 vb. Calcular o suponer
jo, -(r)i bota, pentsau/pentsatu, uste izan, esan, taiutu/taxutu (ref. a precios).
¿Cuántos años me echas?: Zenbat urte daukadazala pentsetan dozu?; zenbat urte jotzen dizkidazu?
12 vb. Jugar, esp. en juegos de mesa
jokatu, egin.
¿Echamos una brisca?: Zer, egingo dogu briskan?; zer, jokatuko dogu briskan?
13 vb. Ref. a llaves, cerrojos, etc., accionar para cerrar
-(r)i [giltza | ...] emon/eman, [giltzaz | ...] egin | itxi, [giltza | ...]-tu, sarrailatu.
¿Le has echado la llave a la puerta?: Giltza emonda itxi dozu atea?; ateari giltza eman diozu?
Echó el cerrojo de la puerta antes de acostarse: Atea sarrailatu zuen ohera joan orduko.
14 vb., vb. prnl. Arrojarse
jauzi | zapart | saltu/salto egin, saltau/saltatu, bota, uretaratu (al agua).