Labayru Hiztegia

Iruzkinak eta proposamenak

azken Eu: 1 adj.

último -ma.

Azken urteetan lan garrantzitsuak egin dira euskalgintzan.

Azken hatsa eman aurretik testamentua prest utzi zuen.

Buruzagiak beti du berea azken hitza.

Azken datorrena, popa ustel!

Zeintzuk izan dira lehenengoa eta azkena?

sin azkeneko, azkenengo, atzen, atzenengo, atzeneko, atzeren

: 2 iz.

fin, final, término.

Zein izango da gure azkena?

Munduaren azkena.

Azken zoriontsua, ikaragarria.

Azkenean jakin zan zein zan erruduna.

Azkenengo momentura arte ez genduan jakin zer egin.

Hasieratik eta azkeneraino.

Azkenera arte geratu ziranak opari bat hartu eben.

Azkenetan dago.

Azkenerako danak gogaitu zituan.

sin amaiera, atzen, bukaera, akabera, akabu, amai

Horri loturiko hiztegi-sarrerak

azken baten/batean

azken baten/batean

1 adb. lok.

al final, en último término, a fin de cuentas, en definitiva, al fin y al cabo, al fin y a la postre.

Bataren edo bestearen alde egon, azken baten bardin izango da, erabagia ez dago gure esku eta: Estar a favor de uno o de otro, a fin de cuentas dará igual, porque la decisión no está en nuestras manos. (bizk)

sin azkenean, gero be(re)/ere, gero eta gero be(re)/ere, azken finean, azken buruan, atzenean

azken berba

azken berba

1 iz.

epílogo.

Irakasleari eskatu deutso bere doktorego-tesiko azken berbea idazteko: Le ha pedido a la profesora que le escriba el epílogo de su tésis doctoral. (bizk)

sin azken hitz, epilogo

2 iz.

última palabra.

Abogaduak azaldu deuskunez, umearena da azkenengo berbea: Según nos ha explicado el abogado el niño tiene la última palabra. (bizk)

sin azken hitz

azken buruan

azken buruan

1 adb. lok.

al final, en último término, al fin y al cabo, al fin y a la postre.

Azken buruan, etorri ziren laguntzaileak ez ziren beharrezkoak: Al final, los ayudantes no fueron necesarios. (bat)

sin azkenean, gero be(re)/ere, gero eta gero be(re)/ere, azken baten/batean, azken finean, azkenean

azken finean

azken finean

1 adb. lok.

al final, al fin y al cabo, a fin de cuentas; al fin y a la postre.

Nagusiak erabakiko du zer egin azken finean: Al final, el jefe decidirá qué hacer. (bat)

Modu batera edo bestera, guztiok hil behar dugu azken finean: Al fin y al cabo, de alguna manera o de otra, todos tenemos que morir. (bat)

sin finean, azkenean, gero be(re)/ere, gero eta gero be(re)/ere, azken baten/batean, azken buruan

2 adb. lok.

a la hora de la muerte.

Jainkoak berak esango dit zer egin azken finean.

azken hitz

azken hitz

1 iz.

epílogo.

Liburuaren azken hitzean daude gauzarik interesgarrienak: Las cosas más interesantes del libro están en el epílogo. (bat)

sin epilogo, azken berba

2 iz.

última palabra.

esr Apaizak azken hitza bere: El cura siempre tiene la última palabra.

Alferrik ari zarete eztabaidan epaileak azken hitza esan baldin badu: Estáis discutiendo en vano si el juez ya ha dicho su última palabra. (bat)

sin azken berba

azken onik ikusi ez

azken onik ikusi ez

1 ad. lok., ad. dau

acabar mal, tener un mal final.

Gehiegi fidatzen da senarrarekin eta ez du azken onik ikusiko: Se fía demasiado del marido y va a acabar mal. (bat)

Ardaoa holan edaten segitzen badozu, ez dozu azken onik ikusiko: Si sigues bebiendo vino de esa manera, vas a acabar mal. (bizk)

sin leku txarrera jo, ezin onean gelditu, erremate txarra eraman

azken-aurreko

azken-aurreko

1 izlg.

penúltimo -ma.

Azken-aurreko izan naiz, baina helmugara heltzea ere ez da gutxi.

sin azkenurren, atzenurren

azken-gogo

azken-gogo

1 iz.

última voluntad, última disposición, testamento.

azken-nahi

azken-nahi

1 iz.

última voluntad, última disposición, testamento.

Senideak osabearen azken-nahia irakurri eben.

azkena emon/eman

azkena emon/eman

1 ad. lok., ad. dau

dar término, finalizar.

Gehienetan -(r)i osagarriagaz.

Eta jaialdiari azkena emoteko "Agur Jaunak" abestuko dogu: Y para dar término al festival cantaremos "Agur Jaunak". (bizk)

sin amaiera emon/eman, bukaera eman

azkena jo

azkena jo

1 ad. lok., ad. dau

llevar las cosas hasta el extremo.

Horrek azkena jo arte eutsiko dio bereari: Se mantendrá firme hasta el final. (bat)

azkenak egin

azkenak egin

1 ad. lok., ad. dau

morirse.

Betiko zalakoan, eta atzenean be azkenak egin ditu: Parecía para siempre, y al final ha muerto. (bizk)

sin hil

azkenean

azkenean

1 adlag.

al final, finalmente, al fin y al cabo, al fin y a la postre.

Ahalegin asko egin ondoren, azkenean irabazi genduan.

Luzaroan teman ibili ziran, baina azkenean eta azkenean be atzea jo behar izan eben.

sin azkenekoz, geroenean, atzenean, azken buruan, gero be(re)/ere, azken baten/batean

2 lokail.

sin embargo, a pesar de todo.

Ez daukat hiletara joateko gogorik, baina azkenean, auzokoa izanda joan beharra daukagu.

Egin beharko neuke, azkenean, gogorik bere ez daukat.

sin halanda guzti(z) (bizk)/hala eta guztiz (bat), halanda be(re) (bizk)/hala ere (bat), haatik, halere, alabaina

azkenetan egon | izan

azkenetan egon | izan

1 ad. lok., ad. da

estar en las últimas, estar en la agonía.

Azkenetan egoala-ta, seme-alaba guztiak etorri jakozan ikusten: Agonizaba, y todos los hijos e hijas vinieron a verle. (bizk)

sin akabuetan egon

azkenez

azkenez

1 adlag.

por último, finalmente.

Lehenengo hondartzara joan ginen, gero bazkaltzera, eta azkenez gure laguna bisitatzera.

2 adlag.

por última vez.

Azkenez ikusi nebanean zuretzako gorantziak emon eustazan.

sin azkenengoz, azkenekoz