Argazkia: Labayru Fundazioa
batu Eu
1 ad. dau
Sarritan -ra edo -(e)n osagarriagaz.
Aldizkarietan sakabanaturik egozan abestiak batu egin ditu liburu baten: Ha recopilado en un libro las canciones que estaban dispersas en revistas. (bizk)
Behearen ganean dagozan gauza guztiak batu egin behar doguz amak ikusi orduko: Tenemos que recoger todas las cosas que están en el suelo antes de que los vea mi madre. (bizk)
Sagar-batzen dabilz: Están recogiendo manzanas. (bizk)
sin altzau (bizk)/altxatu (bat), jaso, bildu
2 ad. da, ad. dau
Bazkari bat egin eben eta han batu ziran neba-arreba guztiak: Hicieron una comida y se reunieron todos los hermanos. (bizk)
Lagun txarrakaz batzen da: Se junta con malos amigos. (bizk)
Diru galantak batu ditu: Ha reunido mucho dinero.
Gero plazan batuko gara zuekin: Luego nos juntaremos en la plaza con vosotros. (bat)
Ardi guztiak kortan batu behar dira, kanpainea pasetako: Para pasar la campaña hay que reunir a todas las ovejas en la cuadra. (bizk)
sin alkartu (bizk)/elkartu (bat), bat egin, bildu, buztartu (bizk)/uztartu (bat)
3 ad. da
retirarse, recogerse (a casa).
Beti -ra osagarriagaz.
Etxera ordu txarrean batu ziranak hurrengo egunean ez ziran goizetik jagi: Los que se retiraron tarde a casa el día siguiente no se levantaron temprano. (bizk)
4 ad. dau
Esneak batu eta laster etorriko da gugaz: Vendrá enseguida con nosotros, después de ordeñar. (bizk)
Behiak batu eta esnea freskotan ipiniko dau: Ordeñará las vacas y pondrá la leche a enfriar. (bizk)
Behiei esnea batu orduko, satsak atera eta azpigarria bota behar zaie: Antes de ordeñar las vacas, hay que sacar el estiércol y echarles la cama. (bat)
sin jatsi (bizk)/jetzi (bat), eratsi (bizk)/eraitsi (bat)
5 ad. dau
Paper polit baten batzen badozu, ederto geratuko jatzu: Si lo envuelves en un bonito papel, te quedará estupendamente. (bizk)
6 ad. dau Mat.
Ezin dozuz batu zentimoak eta euroak, lehenengo bata edo bestea aldatu egin behar dozu: No puedes sumar céntimos y euros, primero tienes que cambiar uno u otro. (bizk)
7 ad. dau
contagiar, coger (una enfermedad); adherir.
Zuk batu dozu kostipedua!: ¡Menudo constipado que has cogido! (bizk)
Hazelako katarroa batu dauen!: ¡Vaya catarro ha cogido! (bizk)
Debil dagoanak edozein gaixo batu lei erraz: El que está débil puede coger cualquier enfermedad fácilmente. (bizk)
8 ad. dau
Jatetxe batek, jentea batzeko, jenero ona eta prezio neurtuak euki behar ditu: Para atraer clientes, un restaurante tiene que tener buen género y precios asequibles. (bizk)
9 part. adj.
reunido -da, unificado -da.
Euskara batua ikasten dihardu: Está aprendiendo el euskera unificado. (bat)