Labayru Hiztegia

Iruzkinak eta proposamenak

nahi 1 Eu: 1 iz.

voluntad, deseo.

Agertu nahia baino ez daukie horra doazanak.

Nahia eukitea ez da nahikoa, borondatea be euki behar da.

esr Nahi bako ezkontzea, nekea eta kaltea. (RS 282) (Itzulp. Casamiento sin voluntad, trabajo y daño)

sin gurari, nahikara

: 2 iz.

voluntad, disposición, mandato.

Zure nahiak betetzeko ez nago ni.

sin gogo, borondate

: 3 iz.

aspirante, pretendiente.

Errege nahia.

: 4 adj.

deseoso -sa.

Festara joan nahia naiz.

Horri loturiko hiztegi-sarrerak

nahia egin

nahia egin

1 ad. lok., ad. dau (kolok.)

complacer, dar gusto; bailar el agua, hacer las delicias de.

Sarritan, aurrean -(r)en osagarria dauela.

Nagusiaren nahia egitea da danontzat onena: Lo mejor para todos es darle gusto al jefe. (bizk)

Hemen naukazu zure nahia egiteko: Aquí me tienes para complacerte. (bat)

sin atsegin emon/eman, eder egin, ondo esan, atsegin egin, gustua egin, begia(k) bete

nahia egin

nahia egin

1 ad. lok., ad. dau

hartar, cansar, asquear.

Adberbioa eginik batez be: nahia eginda.

Hainbeste indaba jan eta jan, nahia egin dot akabuan indabeagaz: De tanto comer alubias, al final me he hartado de alubias. (bizk)

Ogizko nahia egin dot: Me he hartado de pan. (bizk)

Nahia eragiten deust horrek!: ¡Eso me asquea! (bizk)

Nahia eginda naukazu: Me tienes cansada. (bat)

Nahia egin dot autobusari itxaroten: Me he hartado de esperar al autobús. (bizk)

Nahirik bere ez dau egiten telebistea ikusten: No se cansa de ver la televisión. (bizk)

sin bete, ase

nahia-nahian

nahia-nahian

1 adb. lok.

a discreción.

Nahia-nahian egin eben tiro basurdea barruntau ebenean: Cuando barruntaron al jabalí, abrieron fuego a discreción. (bizk)

sin nahi beste, gura beste, zenbat-gura, zenbat-nahi, aukeran, nahi adina

nahiz

nahiz

1 adlag.

voluntariamente, deliberadamente; queriendo, deseando, pretendiendo.

esr Bere nahiz eri denari, nork bila diezaioke osagarri?: Quien en su mal consiente, a nadie se queje. (A. Oihenart, Prov. 94)

sin gurata, nahita, gogoz, gurean edo guran, nahian, nahirik

nahiz

nahiz 1

1 mend. kontzes.

aunque, a pesar de.

Ez naiz aberatsa, nahiz ni baino beharragoko anitz baden: No soy rico, a pesar de que haya muchos más necesitados que yo. (bat)

esr Nahiz zahar eta jakintsu, zuhurrak hartzen du abisu: No desdeñes consejo, aunque seas muy sabio y viejo.

sin arren, ba-... be(re)/ere, -agaitik (be)/-agatik (ere)

nahiz

nahiz 2 (bat) nahi (bizk)

1 junt. banak.

sea... sea..., ya... ya..., ora... ora....

Atera itzazu abere guztiak, nahiz hegaztiak nahiz piztiak.

Berdin egin beharko duzu, onean nahiz txarrean.

sin zein, dala... dala... (bizk)/dela... dela... (bat), edo dala/dela... edo (dala/dela)..., dala... edo... (bizk)/dela... edo... (bat), edo, ala