Labayru Hiztegia

LABAYRU
HIZTEGIA HIZTEGI
FRASEOLOGIKOA
Argazkia: Labayru Fundazioa
Iruzkinak eta proposamenak
dar Es
1 vb. Ceder
-(r)i emon/-(r)i eman; ofrecer -(r)i eskaini, -(r)i opatu, -(r)i opetsi.
Dio a su sobrino todo lo que tenía: Ilobari eman zion zeukan guztia. (bat)
sin donar
2 vb. Pasar a o poner en manos de
-(r)i emon/-(r)i eman, -(r)i eskura emon/-(r)i eskura eman, eskuratu, -(r)i itxi/-(r)i utzi (dejar), hurbildu (acercar).
Dame ese plato: Emoidazu plater hori. (bizk)
3 vb. Proporcionar o proveer
-(r)i emon/-(r)i eman, eskuratu, hornidu/hornitu, egokitu, jantzi, zuzkitu, ekipau/ekipatu.
Un conocido nos dio casa y ropa: Ezagun batek emon euskun etxea eta erropea. (bizk)
4 vb. Entregar o conceder
-(r)i emon/-(r)i eman, eskuratu, bideratu.
Le dieron permiso para salir: Urteteko baimena emon eutsien. (bizk)
5 vb. Asignar o adjudicar
-(r)i emon/-(r)i eman, -(r)i egokitu, adjudikau/adjudikatu, esleitu (determinar, fijar).
Nos han dado ese trabajo: Lan hori guri eman digute. (bat)
6 vb. Ref. a frutos, producir
emon/eman, ekoiztu, ekoitzi, produzidu/produzitu, egin.
Ese árbol apenas da manzanas: Arbola horrek ez dau ia sagarrik emoten. (bizk)
7 vb. Señalar un reloj la hora
jo.
Todavía no han dado las siete: Hondino ez ditu zazpirak jo. (bizk)
Saldremos de aquí nada más dar el reloj las doce: Erlojuak hamabiak jo barri dituanean urtengo dogu hemendik. (bizk)
8 vb. Publicar o notificar
iragarri, -(r)i jakinarazo/-(r)i jakinarazi (tb. en vizc. jakinazo), -(r)i jakin eragin, plazaratu, argitaratu, emon/eman, argitara emon/argitara eman, kaleratu, publikau/publikatu.
El periódico dio la noticia: Egunkariak berria eman zuen. (bat)
9 vb. Mirar o estar orientado
emon/eman, begira egon, beha egon, jo.
La habitación da a la calle: Geleak kalera emoten dau; gelea kalera begira dago. (bizk)
10 vb. Ref. a juegos de cartas, repartir
banatu, banandu, banakatu, partidu/partitu, emon/eman.
11 vb. Golpear
jo, emon/eman.
La lluvia da en el cristal: Euriak kristalean joten dau. (bizk)
12 vb. Ref. a la enseñanza, impartir
irakatsi, erakutsi, ikasi (recibir).
Da matemáticas: Matematikak irakasten ditu.
13 vb. Ref. a espectáculos, exhibir
eskaini, erakutsi, agertu, emon/eman.
El circo dio un gran espectáculo en las fiestas del pueblo: Zirkuak ikuskizun itzela emon eban herriko jaietan. (bizk)
14 vb. Provocar una sensación
-(r)i emon/-(r)i eman, -tu.
Las formas causativas se crean añadiendo a la raíz verbal -arazo/-arazi y eragin al participio.
Eso me da asco: Horrek antojua emoten deust. (bizk)
Nada le da miedo a ese chico: Mutil hori ez du edozerk beldurtzen. (bat)
15 vb. prnl. Presentarse la ocasión
suertau/suertatu, jazo, gertatu, izan, okasinoa agertu/okasioa agertu.
Si se da el caso, lo haremos: Hori gertatuz gero, egingo dugu. (bat)