Labayru Hiztegia

Iruzkinak eta proposamenak

bildur (bizk) beldur (bat) Eu: 1 iz.

miedo, temor.

Ez dauka ezta heriotzearen bildurrik be: No teme ni a la muerte. (bizk)

esr Ze egik gatxik eta ze euk bildurrik. (RS 501) (Itzulp. No hagas daño y no tengas miedo)

sin ikara, izu-ikara, izudura, izutasun, lotseria, larderia

Horri loturiko hiztegi-sarrerak

bildur egin

bildur egin

1 ad. lok., ad. da, ad. dau

atemorizar(se).

Bildurrago egin zan dama gaixoa: Se atemorizó la pobre señorita. (bizk)

Nork egin bildur niri?: ¿Quién me atemoriza? (bizk)

bildur egon

bildur egon (bizk) beldur egon (bat)

1 ad. lok., ad. da

estar atemorizado.

Gehienetan, ezezko esaldietan.

Ez deutsagu inori esango, horren bildur ez egon: No se lo vamos a decir a nadie, no estés atemorizado por eso. (bizk)

bildur izan

bildur izan (bizk) beldur izan (bat)

1 ad. lok., ad. da, ad. deutso

temer, tener miedo.

Zeren bildur zara?: ¿De qué tienes miedo? (bizk)

Gau ilunean bakarrik dagoana bildur da: Tiene miedo quien está solo en la noche oscura. (bizk)

Holakorik jazo daiten bildur dira: Temen que pueda ocurrir algo así. (bizk)

Holango berbak danan aurrean esaten bildur gara gu, txartzat hartuko baditue be: Tenemos miedo de decirlo delante de todos, no vaya a ser que se lo tomen a mal. (bizk)

Bildur naz ez ete deustan okerreriaren bat egingo horrek bihurriorrek: Temo que el travieso de él me haga alguna trastada. (bizk)

Bildur izatekoa da ez ete deuskuen kalte gehiago egingo: Es de temer que nos puedan perjudicar aún más. (bizk)

Ez deutsagu bildurrik horreri: No le tenemos miedo. (bizk)

Zure bildur naz: Te temo. (bizk)

Danok gara hilteko bildur: Todos tenemos miedo a morir. (bizk)

Poteretsuaren bildurrago izan behar dogu, ahularen baino: Debemos temer más al poderoso que al débil. (bizk)

Ez bildur izan!: ¡No tengas miedo! (bizk)

sin latz izan

2 ad. lok., ad. da

sospechar, recelar.

Ezezko esaldietan.

Bildur nintzan ez ete eban horrek be gure kontra egingo: Sospechaba que pudiera volverse en contra nuestra. (bizk)

Bildur naz bereagaz urten ez dagian: Sospecho que no se saldrá con la suya. (bizk)

bildur txarrak jo

bildur txarrak jo (bizk) beldur txarrak jo (bat)

1 ad. lok., ad. dau

dar mala espina, oler a chamusquina, oler a cuerno quemado.

Bildur txarrak jo nau: Me ha dado mala espina. (bizk)

sin zan txarrak jo (bizk)/zain txarrak jo (bat), susmo txarra hartu, usain txarra hartu, itxura txarra hartu, errezelo txarra hartu, peko txarra hartu

bildur-damu

bildur-damu (bizk) beldur-damu (bat)

1 iz.

dolor de atrición.

bildur-ikara

bildur-ikara (bizk) beldur-ikara (bat)

1 iz.

espanto, terror.

Bildur-ikaraz topau eben, bakarrik galduta: Lo encontraron aterrado, solo y perdido. (bizk)

sin izu, izu-ikara, zukurutz, laborri, izu-laborri, izu-larri

bildur-ikaratu

bildur-ikaratu (bizk) beldur-ikaratu (bat)

1 ad. da, ad. dau

espantar(se), aterrorizar(se).

Bildur-ikaratuta urten neban etxetik girristuak entzunda: Salí aterrorizado de casa al oír los gritos. (bizk)

sin ikaratu, izutu, ikareak/ikarak hartu, bildurrak hartu (bizk)/beldurrak hartu (bat)

bildurra emon

bildurra emon (bizk) beldurra eman (bat)

1 ad. lok., ad. dau

dar miedo.

Gehienetan -(r)i osagarriagaz.

Kobara sartzeak bildurra emon deutso eta ez da ausartu: Le ha dado miedo entrar en la cueva y no se ha atrevido. (bizk)

Bildurra emoten deust hori esateak be: Decir eso también me da miedo. (bizk)

Etorkizunak bildurra emoten deutso: Le da miedo el futuro. (bizk)

sin ikarea emon

bildurra euki

bildurra euki (bizk) beldurra eduki (bat)

1 ad. lok., ad. dau (kolok.)

tener miedo.

Bildurra deukotsat horreri txakurrorreri: Le tengo miedo a ese perro. (bizk)

Zeri deukotsazu bildurra, ba?: ¿A qué le tienes miedo, pues? (bizk)

Bildurra dauka umeak eta ez doala dino: El niño tiene miedo y dice que no va. (bizk)

bildurra hartu

bildurra hartu (bizk) beldurra hartu (bat)

1 ad. lok., ad. dau

cogerle miedo.

Bildurra hartu deutso itsasoari: Le ha cogido miedo al mar. (bizk)

bildurra sartu

bildurra sartu (bizk) beldurra sartu (bat)

1 ad. lok., ad. jako, ad. deutso

atemorizar(se); meter miedo; entrar miedo.

Ez eiozu bildurrik sartu, berez be nahikoa bildurtia da eta: No le atemorices, que bastante miedoso es de por sí. (bizk)

Bildurra sartzen bajako, ez dogu aurrera egingo: Si le entra miedo, no vamos a avanzar. (bizk)

bildurrak aidean

bildurrak aidean (bizk) beldurrak airean (bat)

1 adb. lok.

con miedo, asustado -da, atemorizado -da; en vilo.

Ezin egon geintekez beti bildurrak aidean: No podemos vivir atemorizados. (bizk)

Trumoiotsak bildurrak aidean euki gaitu gau guztian: Los truenos nos han tenido toda la noche en vilo. (bizk)

bildurrak hartu

bildurrak hartu (bizk) beldurrak hartu (bat)

1 ad. lok., ad. dau

asustarse, atemorizarse, amedrentarse.

Bildurrak hartu eban eta mihinik askatzeko be ez zan kapaz izan: Se asustó y ni siquiera fue capaz de hablar. (bizk)

sin bildurrak jo (bizk)/beldurrak jo (bat), bildurtu (bizk)/beldurtu (bat), ikaratu, izutu

bildurrak hilik

bildurrak hilik (bizk) beldurrak hilik (bat)

1 adb. lok.

muerto de miedo, atermorizado -da.

sin bildurkilik (bizk)/beldurkilik (bat)

bildurrak jo

bildurrak jo (bizk) beldurrak jo (bat)

1 ad. lok., ad. dau

asustarse, atemorizarse, amedrentarse.

Bildurrak jo dau eta ez dakigu zergaitik: Se ha amedrentado y no sabemos por qué. (bizk)

Bildurrak jota dabil: Está muerto de miedo. (bizk)

sin bildurrak hartu (bizk)/beldurrak hartu (bat), bildurtu (bizk)/beldurtu (bat), ikaratu, izutu

bildurrean edo bildurretan

bildurrean edo bildurretan (bizk) beldurrean beldurretan (bat)

1 adlag.

amedrentado -da, atemorizado -da, asustado -da.

Lapurra dana bildurrean bizi da beti: El ladrón siempre vive atemorizado. (bizk)

Bildurrean egon ginan agertu zinan arte: Estuvimos asustados hasta que apareciste. (bizk)

sin laborrian

bildurrez

bildurrez (bizk) beldurrez (bat)

1 adlag.

con miedo, por miedo.

Birritan be bai: bildurrez-bildurrez.

Ostuko eutsien bildurrez txakurra erosi eban: Por miedo a que le robasen se compró un perro. (bizk)

Lotsaz eta bildurrez egozan: Estaban avergonzados y temerosos. (bizk)

Bildurrez-bildurrez erosi neban pisua: Compré el piso con miedo. (bizk)

bildurrezko

bildurrezko (bizk) beldurrezko (bat)

1 izlg.

de miedo, que produce miedo.

Asko gustetan jakoz bildurrezko pelikulak: Le gustan mucho las películas de miedo. (bizk)

Bildurrezko drama ikusi genduan telebistan: Vimos un drama de miedo en la televisión. (bizk)